De gang van zaken rond het Huis te Oostkapelle
laat de omstandigheden zien waarvoor Zeeuwse
buitenplaatseigenaren zich in de Franse tijd
geplaatst zagen. Ook al had Steengracht over
geldgebrek niet te klagen, hij werd wel gecon
fronteerd met militair geweld, waardoor hij zijn
buitenhuis niet kon gebruiken en met lede ogen
moest toezien hoe het steeds verder verpauperde.
Daar kwam nog bij dat hij zijn rechten en inkom
sten als ambachtsheer van Oostkapelle had verlo
ren toen de regering van de Bataafse Republiek de
ambachtsheerlijkheden ophief. Door de gedeelte
lijke ontmanteling van de buitenplaats probeerde
hij de kern nog in stand te houden, wellicht in de
hoop op betere tijden. Uiteindelijk leek de situatie
na de "veeljaarige occupatie" door het Franse
leger hopeloos en zwichtte Steengracht: hij deed
zijn buitenplaats, nu een vervallen en leeg sym
bool van een niet meer bestaande ambachtsheer-
lijke status, over aan een sloper.
Besluit
Noten
1. Zie eerder over het Huis te Oostkapelle: Martin van
den Broeke, Jan Arends. Buitenplaatsen op Walcheren,
Alphen aan den Rijn 2001, pp. 124-138; H.W.M. van
der Wijck, Het Arkadisch Walcheren getekend door Jan
Arends 1770-1790, Alphen aan den Rijn 2001, pp. 130
139. Dit artikel is een bewerking van de lezing die ik gaf
in Oostkapelle op 30 mei 2015.
2. Paul Brusse, Gevallen stad. Stedelijke netwerken en het
platteland Zeeland 1750-1850, Utrecht 2011, p. 193. Zie
ook Elisabeth den Hartog, 'Over de kastelen en buitens
van Zeeland', in: Aspecten van Zeeuwse buitenplaatsen.
Jaarboek Kastelenstichting Holland en Zeeland 2006
2007, pp. 9-48, 38.
3. Nationaal Archief (NA), Familie Steengracht, inv.nr. 191.
4. Overigens was een kleine arbeiderswoning naast het huis
al bewoond door een Franse officier en diens echtge
note.
5. Zie verder: Colette Remy, Joseph Souham, généralde
la Révolution et de l'Empire, 30 mai 1760-28 avril 1837,
Parijs 1964.
6. Zeeuws Archief (ZA), Gewestelijke Besturen Zeeland, inv.
nr. 830 (31 mei 1803). Verder lag er geen park meer om
het huis en zou het dus ongeschikt zijn voor een gene
raal om in te wonen.
De Chinese tempel in het park van het Huis te Oostkapelle. Aquarel door Jan Arends, 1772. ZA, ZG, ZI, aanwinst 75.8.
Het Huis te Oostkapelle 51
