Zeeland 25.3 komst van Hyppoliet Meert was nog iemand aan wezig: dr. J.A. Vollgraff. Op 4 september 1920 was hij benoemd als leraar wiskunde aan het Middelburgs gymnasium. Vollgraff kwam met zijn gezin naar Middelburg waar hij een huis vond aan de Heerengracht nummer 92; hij was Rekenstaafjes van Napier, in 1924 aan het Zeeuws Genoot schap geschonken door J. Boele. Zeeuws Museum, G2259. bijna de buurman van aannemer-schilder Kimpe. Met Vollgraff had de school een coryfee binnen gehaald, een groot geleerde die zijn naam inter nationaal zou vestigen als wetenschapshistoricus. Vollgraff had wis- en natuurkunde gestudeerd bij de beroemde Lorentz. Van 1911 tot 1916 was hij privaatdocent in de geschiedenis van de natuur- en de wiskunde te Leiden. Als historicus van de exacte wetenschap was hij een pionier en op dat gebied heeft hij talloze publicaties op zijn naam. In 1916 ging Vollgraff in op het verzoek om als hoogleraar in de wiskunde naar Gent te komen. Vollgraff zat in de trein met uitgeweken activis ten die (zoals eerder vermeld) op hun vlucht op het station van Sas van Gent serieus in de proble men kwamen. Als leraar hield Johann Adriaan Vollgraff het in Middelburg niet lang uit. Zijn tijdelijke aan stelling werd een paar keer verlengd, maar in 1924 nam hij ontslag. De man had serieuze orde problemen. Vollgraff bleef nog wel een tijdje in Middelburg wonen. Daarna verhuisde hij met zijn gezin naar Leiden. Voor zover ik heb kunnen nagaan heeft Vollgraff daarna geen betaalde betrekking meer gehad. Dit heeft zijn weten schappelijke ontplooiing geen kwaad gedaan. In Archief van het Zeeuws Genootschap (1924) publiceerde hij een lezing over de zogenaamde rekenstaafjes van Napier: met een paar curieuze staafjes met getallen kun je - als je weet hoe het moet - de ingewikkeldste berekeningen maken. Tot slot Hoe was het mogelijk: in het najaar van 1918 keren duizenden Belgische vluchtelingen vanuit Nederland terug naar hun land en tegelijkertijd arriveert een contingent activisten, om in eigen land represailles te ontlopen. De strikte neutrali teit van Nederland zal een rol gespeeld hebben bij de toelating. Opvallend is achteraf wel de verandering in de bejegening van deze activisten. Aanvankelijk schreven de kranten over landverraders. Veroor delingen werden ruim gepubliceerd en Belgische kranten werden grif geciteerd. Maar daar bleef het bij, op een enkele uitzondering na. De activis ten konden zich organiseren, bijeenkomsten beleggen en een bestaan opbouwen. Ook politieke activiteiten werden geduld. Het duurde niet lang of ze vonden een podium waarop ze via lezingen en artikelen hun gedrag konden rechtvaardigen. Men mag daarbij niet vergeten dat er in ons land vanaf de negentiende eeuw, versterkt door de Boerenoorlog, in intellectuele en journalistieke kringen sympathie bestond voor de beweging die streefde naar versterking van de positie van het Nederlands in België. Gaandeweg verdween in de berichtgeving over de activisten het collabora- tieve gedrag, het heulen met de vijand, volledig. Er was nog een element dat in hun voordeel sprak: de wettige Belgische regering (die de acti visten als haar ergste vijand beschouwde) pro beerde bij de vredesonderhandelingen tot gebieds uitbreiding te komen. Zeeuws-Vlaanderen is toen voor de tweede keer aan annexatie ontsnapt. In de jaren twintig bliezen bovendien de activisten hun partij mee tegen het nieuwe verdrag met Bel gië (met artikelen over de Schelde en een akkoord over een Schelde-Rijnverbinding). Dat was de actie waar Anton Mussert voor het eerst gevoeld moet hebben dat hij een groot leider was en een taak had.

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland | 2016 | | pagina 29