plaatsing stuiten. Toch lijkt het wel alsof de
Zeeuwse steden belangrijk en voordeelrijk blij
ven, maar dat is schijn die bedriegt. Ondertussen
slaat de wijzer uit naar agrarische productie die
pas aan het licht komt in de hoofdstukken 3 en 4.
Ondertussen kom je heel wat aan de weet over de
historie van steden in onze contreien die je beeld
ineens in een totaal ander licht zetten.
In de hoofdstukken 3 en 4 komt de kwestie
aan de orde van de grootschalige ingrepen, voor
namelijk in de industriële negentiende eeuw. Er
zijn dan dus meer dingen aan de hand dan alleen
de vermeende rivaliteit tussen havens: er komt
kennis bij kijken. Plotseling is de vraag wat we
(als natie, op landelijk niveau dus) er weten
schappelijk mee winnen als we ergens gaan
ingrijpen. Een vraag die zich eerder wel voor
deed, maar dan toch vooral in politieke zin. Nu
gaat het om werkelijk wetenschappelijke inzich
ten, en vooral statistieken. Een echte eyeopener
voor wie zich voorbereidt op hedendaagse vraag
stukken. Niet langer is de economische factor als
enige van belang. Zeeland mist vaak de boot
omdat er simpelweg niets meer aan de hand is
dan de vraag of de economie van een bepaalde
haven of een bepaalde regio gestimuleerd kan
worden. Niet voor niets ging de ontwikkeling van
Vlissingen uiteindelijk niet door. Anders dan
Auke van der Woud in zijn boek Een nieuwe
wereld komt Meyer hier tot de conclusie dat niet
alleen het interne falen van de Vlissingse haven
incrowd of het weifelen van het provinciaal
bestuur, maar de hele politieke kennissituatie
zodanig slecht was dat een tamelijk eenvoudig
(maar riskant!) initiatief in Rotterdam (onmiddel
lijk gevolgd door een zelfde maar minder voor de
hand liggend plan in Amsterdam) plotseling
hogere ogen gooide. Niet voor niets verkiest de
regering een plan als de Zuiderzeewerken omdat
daarmee veel meer kansen en 'nationale trots'
binnengehaald kunnen worden dan een soortge
lijk plan voor de Zeeuwse Delta. Dat krijgt pas
weer urgentie vanuit de stormramp in 1953. Dan
kan men er niet meer omheen, maar belangrijker:
dan liggen er nieuwe kansen die er eerst niet
waren. Iets soortgelijks geldt voor de overweging
om de Oosterscheldekering transparant te maken
in plaats van helemaal dicht. Daar zouden heden
daagse lobbyisten gebruik van moeten maken,
want vandaag de dag is die afweging niet wezen
lijk anders!
Ook nu worden diezelfde afwegingen gemaakt
voor het besteden van grote sommen geld aan
waterbouwkundige werken, al worden die veelal
voorbereid aan de hand van prijsvraagontwerpen.
Voor onze provincie een teken aan de wand: alle
actuele prijsvragen gaan over andere vraagstuk
ken en locaties dan die in onze provincie. Wie
zich afvraagt waarom de ontpoldering van de
Hertogin Hedwigepolder en de bebouwing van de
kuststrook zo'n lage bestuurdersaandacht te zien
geeft, leze dit boek. Niet dat die twee zaken erin
aan bod komen; dat is niet het geval. Maar omdat
het boek duidelijk maakt op welke wijze dit soort
besluiten tot stand komt en welke beoogde doelen
daarbinnen een rol spelen. Erg leerzaam!
Johan de Koning
Directeur architectenbureau Laboratorium voor Architectuur,
Middelburg
Ireen Schmid, Rond de Goese vesten. Hoe Goes
anderhalve eeuw geleden modern werd, Goes 2016,
120 pp., ISBN 978-90-71937-45-3. Prijs 19,95
Wie van oude prentbriefkaarten houdt komt in dit
boek aan zijn trekken. In tegenstelling tot de
deeltjes uit de serie In oude ansichten, die een
ratjetoe van oude ansichtkaarten over verschil
lende dorpen en stadjes bevatten, is dit werk
gecentreerd rond een thema. Aan de hand van
foto's, waarvan het merendeel uit de collectie van
de schrijver zelf komt, wordt de groei van Goes
vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw
in beeld gebracht.
Het resultaat is een fraai werk, zoals we dat
gewend zijn van boekhandel/uitgeverij Het Paard
van Troje, die zijn sporen op dit gebied inmiddels
ruimschoots heeft verdiend.
