brengt in Leiden f 40.000 op, wat wordt besteed
aan de oprichting van een Medisch Centrum.
Daar ligt ook het begin van een unieke
samenwerking tussen deze twee Nederlandse ste
den. Tot in de negentiger jaren vindt er nog jaar
lijks een ontmoeting plaats tussen de colleges van
burgemeester en wethouders van Leiden en Vlis-
singen in goede herinnering aan de hulpacties die
in 1945 en volgende jaren ten behoeve van Vlis-
singen werden georganiseerd.
Een bijzonder hoofdstuk in dit boek van Jo de
Ridder is dat over de inundatie. Het gaat over
individueel, ogenschijnlijk klein leed: ondergelo
pen huizen ten gevolge van de bombardementen
door de geallieerden die nodig waren om Walche
ren onder water te zetten. In honderden woningen
stijgt het water echter tot twee meter en vindt er
een grote verwoesting plaats van meubels en
huisraad en worden de muren door het zoute
water ernstig aangetast. De bevolking van Wal
cheren was weliswaar met uit geallieerde vlieg
tuigen geworpen pamfletten gewaarschuwd,
maar deze informatie bereikte niet iedereen of
werd niet goed begrepen. Wie in het boek kennis
neemt van de inhoud van het pamflet dat op 2
oktober 1944 werd uitgestrooid begrijpt iets van
het onbegrip. Wat te doen met het volgende
advies: Verlaat de eilanden of indien dat niet
mogelijk is, verhuis dan ONMIDDELLIJK met uwe
families naar een veilige plaats op de eilanden' en
'reis uitsluitend te voet en neem niets mee dat U
niet gemakkelijk kunt dragen.'
Vanaf begin oktober 1944 is een huis in Vlis-
singen dus een waterhuis of geen waterhuis: het
heeft wel of niet geleden van het zoute water.
Lang leidde dat onderscheid tot aanzienlijk ver
schil in prijs bij een verkoop. Het zal overigens
tot November 1945 duren voor Walcheren weer
droog staat. Vele jaren later sprak ik ambtshalve
een inwoonster die mij trots vertelde dat zij in het
najaar van 1944 in de huiskamer had leren
zwemmen. Zo bleek maar weer 'ieder nadeel heeft
zijn voordeel'.
Als het puin is geruimd, de stad weer wordt
opgebouwd, maar ook heringericht op basis van
plannen waarover al voor de oorlog, in 1937, door
de gemeenteraad van Vlissingen was besloten,
komt ook het culturele leven weer op gang. Het
Concertgebouw, het huidige Arsenaal, is de enige
niet verwoeste accommodatie en daar wordt al in
1948 een rijk en gevarieerd programma aangebo
den. Het valt op dat alle grote nationale artiesten,
ensembles en orkesten hier optreden. Mary Dres-
selhuis speelt in Candide, Lou Bandy en de
Wama's figureren in Avro's bonte dinsdagavond-
trein tournee, Snip en Snap treden op, de jonge
Toon Hermans maar ook Heintje Davids zijn te
bewonderen Er worden talloze dansavonden geor
ganiseerd. Ook bokswedstrijden worden in het
Concertgebouw gehouden en, waar anders dan in
deze zaal, viert de PvdA 1 mei, met toneel en
dans en een landelijke spreker. Maar de toegang
is wel 25 cent.
Jo de Ridder laat het ons allemaal zien in een
boek dat inderdaad de naoorlogse jaren doet her
leven, en de lezer ook door de talloze foto's mee
neemt terug in de tijd. Terug ook in de huizen en
harten van de inwoners van Vlissingen die het
hebben meegemaakt, de verwoestingen, de ontbe
ringen en die de stad ook weer hebben zien her
rijzen. Zonder twijfel zal dit boek ook latere
generaties aanspreken door hen in woord en beeld
te vertellen welke verschrikkelijke gebeurtenis
sen deze stad hebben geteisterd en hoe de inwo
ners dat hebben overleefd.
Ik verheug me al op het volgende boek van Jo
de Ridder. Het zou me niet verbazen als het ons
meeneemt naar de vijftiger en zestiger jaren, de
jaren waarin Vlissingen ingrijpend verandert en
waarover nog weinig is gepubliceerd.
Jaap van der Doef
Burgemeester van Vlissingen van 1986 tot 1999.
114
B o e k b espreki n g e
