ZIEIUKZEËSOIË MIIWSIIOIH
25
Zeeland 26.4
Thermometer van de maatschappelijke ontwikkelingen.
De rubriek 'Gemengde Berigten' van de Zierikzeesche Nieuwsbode in
het derde kwart van de negentiende eeuw. Deel I.
\"t Woensdag I November 1863.
onmogelijk de inhoud van de rubriek in kort
bestek te analyseren, daarom is hier gekozen voor
enkele onderwerpen die er destijds duidelijk toe
deden. Zo kwam in de loop der tijd verkering en
dan met name de pogingen om iemand van het
andere geslacht 'in de fuik te krijgen' zeer fre
quent aan de orde. De rubriek ontwikkelde zich
zo als middel waarmee men ook in de lokale
samenleving een boodschap kon afgeven - aan
de betrokkene, maar ook aan concurrenten.
Afkeuren, ontmoedigen, bemoedigen, het kon
allemaal en dat in meer of mindere mate van ver
hulling voor wat betreft personen en locatie. In
een later te verschijnen vervolgartikel is gepro
beerd dit type berichten te plaatsen tegenover
resultaten van eerder onderzoek naar stands- en
niet-standshuwelijken in Zeeland.
Jan Zwemer
Kop Zierikzeesche Nieuwsbode. Zeeuws Bibliotheek (ZB), Planbureau en Bibliotheek van Zeeland, Krantenbank.
De Zierikzeesche Nieuwsbode had vanaf haar ver
schijnen in 1844, zoals meer kranten, een rubriek
'Gemengde Berigten'. Aanvankelijk werden daarin
allerlei eigenaardige en grappige berichten uit bui
ten- en binnenland, die dus veel aandacht zouden
trekken, opgenomen. Mogelijk volgde de Nieuws
bode daarin de Vüssirtgsche Courant, die tot
dezelfde progressieve stroming behoorde.1 De
redacteur, tot 1847 P.H. van de Weijde, moet deze
berichten hebben geselecteerd uit landelijke bladen
en ingekort tot één of enkele zinnetjes. Toen de
Nieuwsbode in de loop van de volgende jaren gro
ter werd, begonnen lezers zelf eigenaardige, grap
pige en soms ook kritische berichten uit hun eigen
woonplaats of regio door te spelen naar de redac
tie. Vanaf 1847 was de radicaal democratisch
gezinde Michiel de Hondt redacteur. Hij plaatste
de inzendingen, in een meer of minder bewerkte
vorm, zonder de afzender te vermelden tussen de
andere Gemengde Berigten door.2 Na verloop van
zowat een decennium maakten deze berichten van
lezers een aanzienlijk deel uit van de rubriek, die in
elk nummer van de Nieuwsbode terugkwam en in
1893 werd opgeheven.
De 'Gemengde Berigten' voorzagen blijkbaar in
een behoefte en bieden zowel een inkijkje in de
belangstellings- en normenwereld van de negen-
tiende-eeuwers als feitelijke informatie. Het is
In dit eerste artikel wordt aandacht besteed
aan de uitwerking die de Gemengde Berigten
hadden - voor zover dat uit de Nieuwsbode zelf
blijkt - en aan wat erin voorkomt over de verhou
ding stad - platteland. In de historische literatuur
staat het derde kwart van de negentiende eeuw
immers bekend als de periode waarin de elite op
het welvarender wordende platteland zich begon
af te zetten tegen de stad.3 Tevens zijn gegevens
opgenomen uit de Gemengde Berigten over de
sociale verhoudingen op het platteland: die kwa
men juist ook door deze toenemende welvaart in
Gemengde Berigten
