Zeeland 26.4
goedkopere Delfts aardewerk voorzien is van por
tretten van Willem V en Wilhelmina van Pruisen.
Patriottische decors zijn vaak minder kleurrijk en
komen veel voor op Engels aardewerk en porse-
lein.In De Vrije Fries, het jaarboek 2016 van het
Koninklijk Fries Genootschap voor Geschiedenis
en Cultuur en de Fryske Akademy wordt aan
dacht besteed aan Mata Hari. H. Maring maakt in
het artikel 'Een samenweefsel van leugens en
onjuiste voorstellingen' de balans op wat betreft
de biografieën die tot nog toe verschenen en hij
typeert die als weinig kritisch. Elke biograaf cre-
eert zijn eigen Mata Hari, en fantaseert en specu
leert er lustig op los. In dit jaar worden in Frank
rijk de archivalia geopend over deze
geheimzinnige vrouw, en misschien wordt dan
duidelijk waaruit haar spionageactiviteiten -
waarvoor zij in 1917 door de Fransen werd geëxe
cuteerd - hebben bestaan. In september 2017 ver
scheen het boek Ik denk niet dat ik slecht ben.
Margaretha Zelle vóór Mati Hari, waarin de afge
drukte brieven uit 1902-1904 een onthullend
beeld geven. Helaas kon bij het schrijven van de
bijdrage voor De Vrije Fries nog geen gebruik
gemaakt worden van deze nieuwe uitgave.M. Raat
schreef 'Friesland en de landelijke invoering van
huisnummers in 1806'. In het pas gestichte
Koninkrijk Holland kregen alle huizen en gebou
wen een doorlopend nummer in met letters aan
geduide wijken, bij voorbeeld wijk A, nr. 72. Dit
systeem zorgt bij historisch huizenonderzoek
vaak voor een omslachtige manier om panden te
lokaliseren.Het themadeel in het jaarboek geeft
een aanzet richting nieuwe Friese bedrijfsge
schiedenis. S. de Boer analyseert hoe tussen 1889
en 1930 de zuivelconsulent zich manifesteerde in
het Friese melkonderzoek en R. Plantinga
beschrijft de rol van de Bolswarder zuivelschool
in de verspreiding van kennis over veeteelt en
zuiveltechnologie. Ook wordt geschetst hoe de
educatie van de boeren in de jaren 1955-1980
verliep (M. Molema en B. de Haan) en hoe het
personeel van zuivelfabrieken de modernisering
in die tijd beleefde (J. Ybema).
In Tijdschrift, Bulletin van de Heemkundige Kring
West-Zeeuws-Vlaanderen (2017 nr.3) laat J. van
den Ameele weten 'Hoe "God" verdween uit
Hoofdplaat'. Zoals Geert Mak haar voorging in
Hoe God verdween uit Jorwerd, probeert de auteur
op dezelfde manier de ontwikkeling en samenle-
ving - nu in een Zeeuws-Vlaams dorp - te vol
gen. Een belangrijk keerpunt in Hoofdplaat was
het verdwijnen van de getijdenhaven in 1970 als
gevolg van de Deltawerken. De lagere rooms-
katholieke en christelijke scholen passeren de
revue, en de nonnenschool voor kleuters en naai-
onderwijs aan meisjes. In totaal maar liefst zeven
scholen, zes bijzondere en één openbare. Ook de
rooms-katholieke kerken en de Nederlands-her
vormde kerk, en natuurlijk het nonnenklooster,
vervulden een belangrijke rol in de dorpsgemeen
schap. Bijna niet te geloven dat alle kerken anno
2017 gesloten zijn. Ondanks de grote veranderin
gen wordt nog steeds veel aandacht besteed aan
de leefbaarheid van het dorp Hoofdplaat en is het
er nog steeds goed toeven.
G. Stroo schrijft over 'Het middeleeuwse stra
tenplan van Oostburg'. Jacob van Deventer (1505
- 1575) tekende omstreeks 1560 een kaart van
Oostburg, die een goed beeld geeft van het toen
malige stratenplan. Tot 1944 was de kaart van
Van Deventer voor een groot deel te herkennen in
het stratenplan. Pas na de verwoestingen bij de
bevrijding in 1944 en de wederopbouw veran
derde dat plan enorm. De auteur gaat in op alles
wat nu nog herkenbaar is. Aan de hand van kaar
ten en diverse bronnen was het mogelijk een deel
van de kaart van Van Deventer te verduidelijken.
Aan het eind van de zestiende eeuw is een groot
deel van de stad geïnundeerd. In 1604 ging men
schansen en verdedigingswerken aanleggen, wat
eindigde met de aanleg van bolwerken in 1622
1629. Na de Franse inval in 1672 werden de ver
dedigingswerken weer afgebroken. Al met al
heeft de auteur geen gemakkelijke taak op zich
genomen maar is het wel gelukt een beeld te
schetsen van het middeleeuwse stratenplan van
Oostburg.
Ter gelegenheid van de 70e geboortedag van
schrijfster Ira Bart geeft M.A.C. de Groote een
overzicht van Sas van Gent in vroeger tijden en
van de jeugdjaren van Ira Bart in Sas van Gent.
Bart debuteerde in 1989 bij uitgeverij Amber met
Het huis zonder kamers. Haar latere werk wordt
in dit artikel besproken, haar bekendheid en de
band met Zeeuws-Vlaanderen die nooit helemaal
verbroken kan worden. Tot slot schrijft A.R. Bau-
wens over een foto uit vervlogen dagen en R.
Willemsen over de zoutproductie in Biervliet in
de vijftiende eeuw.
awinsten
