Zeeland 26.4
Het Hemelse Rijk van John Abraham Otte
Huub de Jonge
Standbeelden van Zeeuwen in het buitenland zijn
schaars, zeker in het Verre Oosten. Voor zover mij
bekend zijn in dat deel van de wereld slechts twee
provinciegenoten in steen vereeuwigd. Het meest
bekend is het beeld van de uit Colijnsplaat afkoms
tige waterstaatsingenieur Johannis de Rijke, dat in
1987 in het Japanse Nagoya is onthuld vanwege zijn
grote verdiensten voor de Japanse waterstaat. Een
kopie van dit beeld staat bij zijn geboortedorp.
Minder bekend zijn het standbeeld en de buste die in
2008 respectievelijk 2010 in het Chinese Xiamen,
het vroegere Amoy, zijn opgericht ter nagedachtenis
aan de in Vlissingen geboren Johannes Abraham
Otte.
Ik hoorde voor het eerst over Otte toen ik jaren
geleden een aantal dagen doorbracht op het
eilandje Gulangyu, dat op een steenworp afstand
ligt van het oude centrum van Xiamen. Xiamen
was bijna honderd jaar lang, van het einde van de
Eerste Opiumoorlog (1839-1842) tot de bezetting
van de stad door Japan in 1938, een vrijhandels
haven waar inwoners van Japan en westerse
grootmachten handel dreven en contractarbeiders
rekruteerden voor hun plantages en mijnen in
koloniën in Azië. Gulangyu vormde in die jaren
de enige locatie in de stad waar onderdanen van
deze landen zich mochten vestigen. Al in 1857
werd een Nederlands consulaat op het eiland
geopend. Het overgrote deel van de koelies in
Nederlands-Indië was uit het arme achterland van
Xiamen af komstig.
Het internationale personen- en handelsver
keer uit die tijd heeft zijn sporen op Gulangyu
nagelaten, vooral op het terrein van de architec
tuur. Ondanks ernstige vernielingen tijdens de
Culturele Revolutie, staan er nog steeds prachtige
gebouwen en woningen in allerlei stijlen, die zijn
gebouwd in opdracht van koloniale mogendheden
en van particulieren, waaronder talrijke Chinezen
die overzee fortuin hadden gemaakt. Onder de
gebouwen zijn er een paar die me bijzonder aan
spraken, zoals het imposante Bagua Huis, een
enorme octogonale villa, en het modernistische
Scheepshuis. Beide worden toegeschreven aan de
Otte in Chinese kledij. Foto Van 't Lindenhoutmuseum-archief,
Neerbosch.
Nederlandse Amerikaan Otte.
Thuisgekomen zocht ik in tijdschriften naar
gegevens over deze mij onbekende architect en al
gauw bleek dat het hier ging om een nevenactivi
teit van een geboren Zeeuw die zijn sporen pri
mair op andere terreinen had verdiend. Otte
werkte van 1888 tot 1910, het jaar van zijn dood,
als geneesheer-zendeling in Xiamen en omge
ving. Hij was de eerste arts die door de Gerefor
meerde Kerk in Amerika naar China werd uitge
zonden. Hij wordt algemeen beschouwd als de
grondlegger van de westerse gezondheidszorg in
Het Hemelse Rijk
