Uit het begin van de zestiende eeuw zijn ver
schillende voorstellingen bekend van het 'keisnij-
den': veel andere kunstenaars namen dit ook als
onderwerp, zoals Pieter Huys, Johann Theodor de
Bry of Pieter van der Heyden. Deze groteske uit
beelding is een bekende metafoor om menselijke
gekte en onnozelheid te bespotten. Behalve de
bespotting van de mens wordt het gebeuren ook
gezien als historische realiteit om te focussen op
het bedrieglijke van de zogenaamde operatie,
waarbij slechte zaken door een soort magische
schedellichting de mens zouden verlaten. De
kwakzalver vertoont een slimme truc om de pati-
enten en de toeschouwers te bedotten zonder zijn
reputatie als dokter op het spel te zetten. Dan zijn
er ook nog de oplichters die patiënt en publiek
hebben willen beetnemen, en het keisnijden als
goocheltruc om geldelijk gewin uitvoerden op
kermissen en markten. Omdat reële bronnen over
de schijnvertoning van het keisnijden ontbreken,
kan er volop gespeculeerd worden door de onder
zoekers. Zij moeten wel buiten hun eigen disci
pline stappen: medische en psychologische ken
nis zijn nodig naast historische.
M. Henneke is de auteur van 'A fertile or a virtuous
bride?', over hoe schilders in de zestiende eeuw
omgingen met huwelijksidealen en -gebruiken en
wat er verder kwam kijken bij trouwpartijen onder
de boerenbevolking. De auteur wil ons laten begrij
pen hoe geschilderde bruiloftspraktijken bij de boe
renbevolking invloed hadden op de beeldvorming
van voltrekking van huwelijken in het algemeen.
De ambivalentie van de boerenbruiloften hangt
af van de verschillen en overeenkomsten van toe
schouwers en afgebeelde personen. Bepaalde zaken
zijn dan cruciaal. Het boerenritueel van de bruid
naar het echtelijk bed begeleiden - eerst om de
validiteit van het huwelijk vast te stellen, later een
viering van een seksuele gebeurtenis - werd door
de elite en burgerbevolking omarmd toen zij vari
aties hierop zagen op schilderijen die in de mode
waren en die de beter gesitueerden in bezit hadden.
Schilders kozen ook dikwijls als onderwerp de as
sociatie tussen de vruchtbaarheid van de bruid en
de vruchtbaarheid in de natuur. Van verschillende
gebruiken bij boerenbruiloften wordt de eventuele
invloed op de burgerlijke huwelijken besproken.
De Nordrhein-Westfalische Akademie der Wis
senschaften und der Künste stuurde het boekje
Anwendungsbezogene Grundlagenforschung mit
Pilzen, geschreven door U. Kück. In de mycologie
houden onderzoekers zich bezig met paddenstoe
len, schimmels en zwammen. De paddenstoel is
het vruchtlichaam van de schimmel of zwam. Ze
hebben zowel in positieve als negatieve zin grote
invloed op ons dagelijks leven. Als voedingsmiddel
zijn ze bekend, maar bij huidinfecties en infecties
van de ademhalingswegen spelen ze in negatieve
zin een grote rol. Behalve bij mens en dier kunnen
paddenstoelen ook veel schade aanrichten bij nut
tige gewassen als aardappelen en bij veel tropische
vruchten. Daarnaast zijn ze van groot biotechnolo-
gisch belang als leveranciers in de farmaceutische
industrie en levensmiddelenbranche. De auteur
geeft als voorbeeld de Penicillium chrysogenum,
de schimmel die penicilline vormt. Er is vastgesteld
dat genetische factoren de productie van antibio
tica sterk kunnen beïnvloeden. Het is noodzakelijk
dat algemeen grondonderzoek samengaat met on
derzoek op alle mogelijke terreinen waar schimmels
en paddenstoelen hun nut kunnen bewijzen.
104 Aanwinsten
