't Is vol van schatten hier
Een etiket is ook maar een mening...
Uit de verzamelingen van het Genootschap
Jan Piet Bekker
Afgelopen zomer draaide ik de camper een open
ruimte naast een bospad op voor een koffiebreak.
Het was aan een verlaten weg in Harjedalen in
midden-Zweden, waar nog ruimte is voor verstil
ling. Zoals gebruikelijk struin je dan de omgeving
af en, dicht bij het begin van een langlauftrack,
ontwaarde ik enkele grote botten, wit gebleekt
door de zon: een bovenkaak van een eland met
alle kiezen er nog in. In een steeds wijdere spiraal
rondlopend, verzamelde ik alle botten en botfrag-
menten. Dat had als resultaat een in enkele stukken
uit elkaar geraakte schedel, met zowel linker als
rechter kaak (kaak 1) en een stuk tongbeen. Van
de acht tanden in de onderkaken ontbraken er zes,
maar het belangrijkste: alle kiezen waren aanwezig.
Het gewei was afgezaagd halverwege de rozenstok
ken. Het was duidelijk: jagers hadden een eland
geschoten, die naar een voor hen goed bereikbare
plek gesleept en geslacht. Het karkas was meege
nomen en kop en ingewanden waren achtergelaten,
en uiteraard was het gewei als trofee meegenomen.
Alleen de gebleekte schedelbotten getuigden nog
van wat er was gebeurd. Deze resten dateerden
van tenminste een jaar geleden: de sneeuw was
op deze hoogte in de bergen nog maar een maand
weg terwijl er al mos groeide in de verschillende
schedelopeningen. De botten pasten precies in een
grote tas en er was nog een plekje te vinden in de
camper. 'Mooi om als vergelijkingsmateriaal in het
depot te gebruiken', ging er door mijn hoofd.
Onderkaak GV-1994-21
In de collectie van het Koninklijk Zeeuws Genoot
schap der Wetenschappen bevinden zich in het
depot van het Zeeuws Museum vier voorwerpen
die zijn toegeschreven aan een al dan niet fossiele
eland. De eerste, een donatie van dr. J.C. de Man,
is een geweistang, met het nummer GV-4, in 1876
opgevist in de monding van de Westerschelde voor
Breskens. Duidelijk recent is een embryo, op alco
hol bewaard, waarvan het etiket vermeldt: "Jonge
Eland?? Dr. Goemans" Verder is opgenomen een
geweifragment, gevonden in 1983 als oppervlakte
vondst te Reimerswaal, en genummerd GV-1984-
3. Tenslotte ligt er een gedeeltelijk afgebroken
rechteronderkaak, genummerd GV-1994-21 (kaak
2) met de laatste vier kiezen (P4, M1, M2, en M3)
(figuur 1). Dit voorwerp is opgevist op de Noord
zee en destijds aangekocht van de schipper van de
Vlissingen 7.
Fig. 1 Opgeviste rechteronderkaak GV-1994-21 (boven) en de
rechteronderkaak van de gevonden eland, Harjedalen, Zweden
(onder).
't Is vol van schatten hier
