Zeeland 27.3
Volkssociëteit
De Republiek was sinds 1793 in oorlog met
Frankrijk. Na de inval van de Fransen capituleer
den de Staten van Zeeland op 4 februari 1795. Het
oude stadsbestuur werd ontslagen en de volkssoe
vereiniteit met afschaffing van de standen inge
steld.
Op 5 maart kwam een groepje Middelburgers,
waaronder oud-leden van de Sociëteit De Unie,
bijeen en besloot tot herstel en wederoprichting
van de Unie. In het Middelburgs Koffiehuis, waar
de Sociëteit De Unie indertijd ook bijeen kwam,
werd op 13 maart 1795 de Volkssociëteit opge
richt. Al snel werd deze naam veranderd in
Vaderlandsche Sociëteit.
In zijn openingsrede stelde de president,
dominee Josué Teissèdre l'Ange: 'Een Volkssocië
teit is een gezelschap van een aantal burgers die
zich verenigen ter bevordering van hun algemene
belangen en van het heil des vaderlands'. De oog-
merken van zo'n genootschap waren hoofdzake
lijk de herstelling en handhaving van de Vrijheid,
de Gelijkheid en Broederschap. Een ieder kon lid
worden, arm en rijk, beschaafden en onbeschaaf-
den, als zij maar bestonden uit die welmenende
burgers, die voor en na het jaar 1787 getoond
hadden voorstanders te zijn der wijsheid en haters
der dwingelandij en plundering'4. De oprichtings-
acte werd door 592 burgers ondertekend.
Op 20 juli 1795 verhuisde de Sociëteit naar
het 'Groote Huys' in de Lange Noordstraat, dat
eigendom was van drie leden van de Sociëteit, de
heren Jan van Essen, C.J. Serlé en P.J. Serlé. De
Sociëteit huurde in dit gebouw drie vertrekken,
de sociëteitszaal, leeskamer en directiekamer,
voor drie gulden per half jaar. De leden betaalden
een contributie van drie gulden per half jaar.
Voor degenen die dit niet in één keer konden
opbrengen was er de mogelijkheid om iedere
maand 10 stuivers af te dragen. Armlastige leden
waren vrijgesteld van contributie. Overigens zou-
Schets van het 'Groote Huys in de Lange Noordstraat te Middelburg waar de Vaderlandsche Sociëteit vanaf 20 juli 1795 bijeen kwam.
ZB/Provenciale Bibliotheek, Kluis 6841.
