l
Zeeland 28.1
Een kleine wolharige vleermuis (Kerivoula lanosa)
met een bijzondere reis
-*• m
Jan Piet Bekker
In de verzameling landzoogdieren van
het Koninklijk Zeeuws Genootschap der
Wetenschappen bevinden zich maar weinig
vleermuizen. De hele collectie Chiroptera bestaat
in totaal uit acht exemplaren. Naast zeven in
alcohol, is er een losse schedel - inclusief de
onderkaken - bewaard van een vliegende vos,
Pteropus edulis, met een kogelrond gaatje erin,
ongetwijfeld afkomstig van een schot hagel.
Dit was vroeger een gebruikelijke manier om
vleermuizen te bemachtigen (Husson, 1960).
Van de zeven resterende, op alcohol bewaarde
vleermuizen, zijn er zes afkomstig uit Zeeland
en omstreken: vier gewone dwergvleermuizen
Pipistrellus pipistrellus, drie in een pot en één
afkomstig uit Middelburg. Verder nog een
gewone grootoorvleermuis Plecotus auritus, met
als beschreven herkomst 'Zeeland'. De meest
recente, in 1958 door de vroegere conservator P.J.
van der Feen aan de collectie toegevoegd, is een
laatvlieger Eptesicus serotinus, gevonden in zijn
villa 'De Waal' in Domburg.
De achtste vleermuis zit in een pot alcohol
met een stop. In de alcohol drijft een glazen
bol, die aan de onderzijde uitloopt in een glazen
haakje. Daaraan is een touwtje geknoopt, waar
aan een kleine vleermuis is bevestigd. Het eti
ketopschrift vermeldt 'Nycteris hispida L. nacht
vlieger'. J.C. de Man vermeldt in zijn 'Naamlijst
van voorwerpen van Zoölogischen aard in
de uitgave 1869 zowel als 1879, een 'Nycteris
hispida Geoffr.', zonder verdere toevoeging van
afkomst.
In de Lijst Lafont in het Zeeuws Archief,
Archief KZGW, inv. nr. 1.2.1.133 Lijsten van ge
schenken, Naturalia, staat vermeld: '29 mei 1780,
D' Hr Captn. Rietveld, Een vleermuis uit Angola'.
Naspeuring in een overzicht uit 1779 (Harteveld
2013) leert dat Dirk Rietveld tussen 1765 en 1776
De achtste vleermuis: oorspronkelijk omschreven als
'nachtvlieger Nycteris hispida Geoffr.' (NHG 98-195)
als schipper maar liefst zeven keer naar Ango
la voer met het schip Gulden Vrijheid, in 1765
en 1766 eerst voor rederij Der Moise Van der
Woord en vanaf 1768 voor Van der Woord alleen.
Dirk Rietveld nam deel aan de trans-Atlanti
sche handel of driehoeksvaart: de handel tussen
West-Europa, West-Afrika en Midden-Amerika.
Hierbij werden vanuit de thuishavens langs de
Noordzee meegenomen goederen als vuurwa-
't Is vol van schatten hier
25
