't Is vol van schatten hier
Een draak op sterk water
Uit de verzamelingen van het Genootschap
Gerard Heerebout
Draken komen natuurlijk in verhalen in allerlei
culturen voor en wat is er nu leuker dan er een in
je verzameling te hebben? Dat is al eeuwenlang
zo. Aangezien ze kennelijk niet gevangen konden
worden, werden ze dus (uit roggen) gemaakt.
In de collectie van het Koninklijk Zeeuwsch
Genootschap der Wetenschappen bevindt zich
een 18e-eeuwse fles met daarin een draakje, in
1780 geschonken door W.A. Kien van Citters. Het
collectienummer is NHG 98-001a.
Draken in boeken
Een vroege vermelding van zo'n draakje komt
voor in een manuscriptboek van Adriaen Coenen
(1514-1587). Deze Scheveningse vismijnmeester
en vishandelaar vervaardigde een paar hand
geschreven boeken waarin hij allerlei wetens
waardigheden uit zijn leven noteerde en met
eigen tekeningen illustreerde. In de Koninklijke
Bibliotheek wordt het Vischboeck bewaard, ver
vaardigd tussen 1577 en 1581. Het boek is gedigi
taliseerd en op de website van de KB te vinden.
Coenen beschreef niet alleen wat hij zag, maar
ook wat hij las. Hij kopieerde ook veel gegevens
uit andere boeken. Zo kreeg hij onder meer het
boek van Guillaume Rondelet: Libri de piscibus
marinus (1554) van een geleerde kennis te leen.
In zijn Vischboeck tekende hij zo'n draakje
(afbeelding folio 122 verso) en schreef erbij: 'van
die rochgen maeckt men menigerleij draken'. Dat
deed hij zelf ook, hij kocht roggen, bewerkte deze
-
1 ihUi
*S
en liet ze drogen: 'Ic die dit scrijve hebbe vanden
Rochgen menigen draeck gemaect'.
Roggen zijn kraakbeenvissen en zeker jonge
exemplaren zijn heel makkelijk op allerlei ma
nieren te buigen. De uitstroomopeningen van de
neusgaten zitten bij roggen aan de onderkant,
vlak bij de mond, waardoor dit deel wel wat op
een gezicht lijkt. Door insnijdingen te maken in
de vinnen (vleugels) van de rog konden voor- en
achterpootjes gemaakt en het is dus niet veel
werk met een mes uit een jonge rog een draakje te
't Is vol van schatten hier
59
