Bij het Kierbesluit Haringvliet waren de meningen veel sterker verdeeld waardoor uit eindelijk pas in 2018, 13 jaar later dan voorzien, de sluizen op een kier zijn gezet. Omtrent het terugbrengen van het getij en het zout maken van het Volkerak-Zoommeer is het inzicht gewijzigd. De natuurorganisaties willen nu pas op de plaats maken. Omdat een grootschalig herstel van de voormalige estuaria niet mogelijk is, koestert men liever de natuur die men momenteel heeft. Innovatie In dit hoofdstuk wordt ingegaan op innovatieve oplossingen die bij de Deltawerken zijn toegepast. De auteurs richten zich hierbij vooral op de afsluittechnieken, het toepassen van nieuwe materialen en materieel en de automatisering. Drie iconen worden onder de loep genomen: de Haringvlietsluizen, de Oosterscheldekering en de Maeslantkering. Afsluittechnieken De ervaring met eerdere waterstaatkundige werken was weliswaar bruikbaar maar voor de Deltawerken niet toereikend gezien de omvang van de sluitingen en de optredende stroomsnel- heden. In het Waterloopkundig Laboratorium in de Noordoostpolder is veel modelonderzoek uitgevoerd om sluittechnieken te beproeven en stroomconcentraties in het sluitgat te bepalen. Voor het sluiten van het sluitgat bestaan er twee mogelijkheden: de geleidelijke horizontale methode (zoals bij de Afsluitdijk met de beschik baarheid van erosiebestendig materiaal) en de verticale methode (snel met caissons of geleidelijk met stortsteen). Gebruikmakend van modelonderzoek en eerdere ervaringen (dijkherstel Walcheren 45/46, Brielse Maas '49-'50 en Braakmanhaven '50-'52, dijkherstel na '53 werd het sluiten van het Veer- se Gat ('61) met speciaal ontworpen doorlaat- caissons een groot succes en dit zou de opmaat zijn voor de sluiting van de Oosterschelde. Door grote getijvolumes en stroomsnelheden voldeden de standaard caissons niet. Het Brouwersha- vense Gat ('71) werd deels met zanddammen, deels met kabelbaanstorting (zettingsgevoelige ondergrond) en deels met caissons gesloten. Noviteit betrof het materiaal: betonblokken en de inrichting van een kabelbaan met vier i.p.v. twee blokken per gondel. Nieuwe materialen Om uitspoeling van de bodem te voorkomen is het aanbrengen van bodembescherming bij waterstaatkundige werken veelal noodzakelijk. Door te experimenteren met nieuwe materialen en plaatsingstechnieken bleek een aanzienlijke kosten- en tijdbesparing mogelijk. Het rijshout werd vervangen door geotextiel en de natuur steen door mijnsteen en metallurgische slakken. De traditionele zinkstukken werden vervangen door gobi-matten (betonelementen vastgelijmd op een kunststofweefsel), enka-matten en asfaltmastiek-matten. Ook de methode van het steenstorten werd verbeterd. Automatisering Om het ontwerpproces sneller te kunnen door lopen was het nodig om de waterbeweging, het sedimenttransport en andere verschijnselen te kunnen berekenen. Eerst met een elektrisch analogon ('55), vervolgens met een specifieke computer ('62) en later met een breder inzetbare computer ('64). De drie iconen: Haringvlietsluizen, Oosterschelde- kering en Maeslandkering Het grondmechanische onderzoek onder water voor de sluizen van de Haringvliet, uitgevoerd door Grondmechanica Delft, nodig om de draag kracht van de ondergrond (dichtheid) vast te stellen, was bijzonder innovatief. Tijdens de bouw is nieuwe kennis vergaard op het gebied van veldmetingen, laboratoriumproeven, golfmeet- 76 Boekbesprekingen

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland | 2019 | | pagina 38