Bij het Kierbesluit Haringvliet waren de
meningen veel sterker verdeeld waardoor uit
eindelijk pas in 2018, 13 jaar later dan voorzien,
de sluizen op een kier zijn gezet. Omtrent het
terugbrengen van het getij en het zout maken van
het Volkerak-Zoommeer is het inzicht gewijzigd.
De natuurorganisaties willen nu pas op de plaats
maken. Omdat een grootschalig herstel van de
voormalige estuaria niet mogelijk is, koestert
men liever de natuur die men momenteel heeft.
Innovatie
In dit hoofdstuk wordt ingegaan op innovatieve
oplossingen die bij de Deltawerken zijn toegepast.
De auteurs richten zich hierbij vooral op de
afsluittechnieken, het toepassen van nieuwe
materialen en materieel en de automatisering.
Drie iconen worden onder de loep genomen: de
Haringvlietsluizen, de Oosterscheldekering en de
Maeslantkering.
Afsluittechnieken
De ervaring met eerdere waterstaatkundige
werken was weliswaar bruikbaar maar voor de
Deltawerken niet toereikend gezien de omvang
van de sluitingen en de optredende stroomsnel-
heden. In het Waterloopkundig Laboratorium
in de Noordoostpolder is veel modelonderzoek
uitgevoerd om sluittechnieken te beproeven en
stroomconcentraties in het sluitgat te bepalen.
Voor het sluiten van het sluitgat bestaan er
twee mogelijkheden: de geleidelijke horizontale
methode (zoals bij de Afsluitdijk met de beschik
baarheid van erosiebestendig materiaal) en de
verticale methode (snel met caissons of geleidelijk
met stortsteen).
Gebruikmakend van modelonderzoek en
eerdere ervaringen (dijkherstel Walcheren 45/46,
Brielse Maas '49-'50 en Braakmanhaven '50-'52,
dijkherstel na '53 werd het sluiten van het Veer-
se Gat ('61) met speciaal ontworpen doorlaat-
caissons een groot succes en dit zou de opmaat
zijn voor de sluiting van de Oosterschelde. Door
grote getijvolumes en stroomsnelheden voldeden
de standaard caissons niet. Het Brouwersha-
vense Gat ('71) werd deels met zanddammen,
deels met kabelbaanstorting (zettingsgevoelige
ondergrond) en deels met caissons gesloten.
Noviteit betrof het materiaal: betonblokken en de
inrichting van een kabelbaan met vier i.p.v. twee
blokken per gondel.
Nieuwe materialen
Om uitspoeling van de bodem te voorkomen
is het aanbrengen van bodembescherming bij
waterstaatkundige werken veelal noodzakelijk.
Door te experimenteren met nieuwe materialen
en plaatsingstechnieken bleek een aanzienlijke
kosten- en tijdbesparing mogelijk. Het rijshout
werd vervangen door geotextiel en de natuur
steen door mijnsteen en metallurgische slakken.
De traditionele zinkstukken werden vervangen
door gobi-matten (betonelementen vastgelijmd
op een kunststofweefsel), enka-matten en
asfaltmastiek-matten. Ook de methode van het
steenstorten werd verbeterd.
Automatisering
Om het ontwerpproces sneller te kunnen door
lopen was het nodig om de waterbeweging, het
sedimenttransport en andere verschijnselen
te kunnen berekenen. Eerst met een elektrisch
analogon ('55), vervolgens met een specifieke
computer ('62) en later met een breder inzetbare
computer ('64).
De drie iconen: Haringvlietsluizen, Oosterschelde-
kering en Maeslandkering
Het grondmechanische onderzoek onder water
voor de sluizen van de Haringvliet, uitgevoerd
door Grondmechanica Delft, nodig om de draag
kracht van de ondergrond (dichtheid) vast te
stellen, was bijzonder innovatief. Tijdens de bouw
is nieuwe kennis vergaard op het gebied van
veldmetingen, laboratoriumproeven, golfmeet-
76
Boekbesprekingen