Zeeland 28.2
met verwoestende kracht toe. Volgens het
Intergovernmental Panel on Climate Change
(IPCC) worden extreme scenario's met 6 meter
zeespiegelstijging in 2200 en zelfs 18 meter
in 2500 niet onmogelijk geacht. Bij dergelijke
scenario's horen andere oplossingen en zal mijns
inziens het opgeven van land en grootschalige
wereldwijde migratie onvermijdelijk zijn. Voor de
kortere termijnen met minder extreme scenario's
zijn wel oplossingen denkbaar. Op initiatief van
Nederland is in 2016 een Delta Coalitie gesloten
waarin verschillende landen zullen samenwerken
om expertise te delen en te anticiperen op de
problemen met de delta's.
In Nederland worden sinds 1200 dijken
aangelegd en na een overstroming hersteld, dan
wel werd er land prijs gegeven aan de zee. Het
eeuwenlange adaptieproces is een illustratie van
een breder verschijnsel met twee gezichten: de
mens wil de natuur temmen, maar introduceert
daarmee een nieuw probleem, zoals maaiveldda
ling. Dit wordt vaak versterkt door bemaling en
daardoor is extra bemaling nodig om de gewenste
drooglegging te behouden. Aan dit dilemma valt
nauwelijks te ontsnappen want zelfs als we de
ernstige gevolgen (zoals klimaatverandering)
ongedaan willen maken, grijpen we opnieuw
vergaand in de natuur in.
De Deltawerken zullen dan ook deel uit blij
ven maken van de fascinerende dialoog tussen
mens en natuur: luctor et emergo.
Naschrift recensent: Met de kennis van nu
Voor een waterbouwkundig ingenieur bevat het
boek een boeiend verhaal. Vanuit mijn expertise
en jarenlange ervaring heb ik wel de behoefte
een paar niet genoemde aspecten ten aanzien van
de Oosterscheldekering en Maeslantkering naar
voren te brengen:
- Bij het ontwerpen is weinig nagedacht over
onderhoudsconcepten. Zo zou met uitneem-
bare schuiven in de Oosterscheldekering
het schilderwerk eenvoudiger en efficiënter
kunnen worden uitgevoerd, zeker gezien de
strenge eisen van de milieuwetgeving. Met de
huidige constructie is dit niet echter mogelijk.
- Bonkende overgangen tussen de wegdek
elementen zijn kenmerkend voor deze kering,
maar niet optimaal vanuit het weggebruik.
- De menselijke factor is de achillespees voor
het optimaal blijven functioneren van een
stormvloedkering (dagelijks beheer, periodiek
onderhoud en bij het sluiten).
- Verandering van milieuwetgeving kan
leiden tot onvoorziene problemen. Zo is
het bolscharnier van de Maeslantkering in
tweede instantie voorzien van kunststof
plaatjes omdat het gebruik van het speciaal
ontworpen smeermiddel niet langer was toe
gestaan. Ook het vervangen van de olie in
de hydraulische cilinders van de schuiven
van de Oosterscheldekering door een meer
milieuvriendelijke variant leidde tot onver
wachte aantasting van het oppervlak van de
cilinder.
- Met de Oosterscheldekering zijn wel de
maximale waterstanden in de Oosterschelde
verlaagd, maar de lokaal opgewekte golven
behouden grotendeels hun kracht, waardoor
in het kader van het project 'herstel gezette
steenbekleding' ook in de Oosterschelde vrij
wel alle harde bekleding vervangen moest
worden om te voldoen aan de veiligheids
eisen.
- Bij een forse zeespiegelstijging (meer dan
1 meter) zal de effectiviteit van de storm
vloedkering afnemen. Enerzijds door een
kleinere reductie van de maatgevende water
stand en anderzijds omdat de toename van de
gemiddelde stijghoogte onder de dijk gelijke
tred houdt met de zeespiegelstijging waardoor
de belasting op de dijken zal toenemen. De
gemiddelde waterstand kan niet worden
beïnvloed door een stormvloedkering.
Naast de imperfectie van de technische infra
structuur wordt de kwetsbaarheid van een storm
vloedkering grotendeels bepaald door de mens en
de beheerorganisatie die verantwoordelijk is voor
Boekbesprekingen
79
