Een Middelburgse uitgave van de Navolging van Christus van
Thomas a Kempis
H. de Jong
De Moderne Devotie is een beweging die in
toenemende mate in de belangstelling staat. Dat
geldt met name voor de belangrijkste vrucht die
eruit is voortgekomen, het boek De Immitatione
Christi (de Navolging van Christus) door Thomas
a Kempis. Van dit boek verschenen duizenden
uitgaven in tientallen talen en het aantal drukken
is haast niet te tellen.
De Navolging is uniek om haar inhoud, maar ook
omdat het boek, dat meer dan vijfhonderd jaar
geleden geschreven werd, vandaag de dag nog in
de boekhandel verkrijgbaar is. Over een bestseller
gesproken! Bijzonder is ook dat niet alleen
eenvoudige devote lezers erdoor werden geboeid,
maar ook prominente personen zich erdoor
aangesproken voelden. Genoemd kunnen worden:
paus Joannes XXIII, Vincent van Gogh1, Dietrich
Bonhoeffer, Dag Hammerskjöld, en in onze tijd Bill
Clinton.2
Verrassing
Tijdens de jaren dat ik predikant was te
Windesheim (gemeente Zwolle), de bakermat
van de Moderne Devotie, heb ik mij diepgaand
met de Navolging beziggehouden. Daarbij heb ik
tientallen uitgaven van het boekje onder ogen
gehad. Als oud-inwoner van Middelburg deed
het mij echter bijzonder goed een Middelburge
uitgave te traceren. Het is weliswaar een zeer
bescheiden uitgave, want het gaat om een
dichterlijke bewerking van alleen traktaat
I, dat als opschrift heeft: Ammoniciones ad
spiritualem vita utiles (Over wenken, dienstig
voor het geestelijke leven).3 Het werkje is van de
hand van David Montanus (overl. 1687) die het
in het licht gaf onder het pseudoniem David van
Bergen. Het is uitgegeven door Zacharias Roman,
boekverkoper te Middelburg. Er is echter ook
een uitgave bekend met de vermelding op het
titelblad van Jacob de Later als drukker.4 Beide
uitgaven werden in hetzelfde jaar (1665) op de
markt gebracht.
r HOM AS A KEMPIS
Thomas a Kempis, 1380-1471.
Gegevens over de berijmer
Over de afkomst van David Montanus is
weinig bekend.5 Geboren te Antwerpen, is hij
vermoedelijk naar Utrecht getrokken om daar
theologisch geschoold te worden. In 1653 werd
hij predikant in Maartensdijk in de provincie
Utrecht. Omdat het kerkelijk archief van deze
gemeente door brand verloren is gegaan, zijn
we niet geïnformeerd over zijn ambtelijke
bezigheden daar. Montanus kreeg echter in 1656
een beroep uit de gemeente Sluis in Zeeuws-
Vlaanderen, dat door hem werd aanvaard. Enkele
jaren later kreeg hij daar als naaste collega
Jakobus Koelman (1631-1695). Met hem voelde
Montanus zich één van geest en streven. Door dit
contact kreeg hij meer affiniteit met de beweging
der Nadere Reformatie.
Montanus deed zich in Sluis kennen als een
liefhebber van poëzie. Zo verscheen van zijn
134
Middelburgse uitgave Thomas a Kempis
