souden rijmloos ende onbekleet laten, daer sijne
gedenck-spreucke: In een hoecxken, met een
Boecxken: genoeg te kennen geeft dat hy vanden
Geest der Nederduytsche Dicht-kunst niet vreemd
Montanus had het voornemen, wanneer er
voldoende belangstelling bestond, het boek van
Thomas in zijn geheel te berijmen. Zover is het
echter niet gekomen.
Wanneer we de berijmde tekst van Montanus
naast de tekst van Thomas leggen, stellen we vast
dat je even moet zoeken om de officiële tekst van
de Navolging in de berijming terug te vinden.
Hier volgen enkele beknopte voorbeelden om dit
illustreren.
Thomas begint zijn boek met de woorden:
Qui sequitur me non ambulat in tenebris, dicit
dominus (Wie Mij volgt, gaat zijn weg niet in de
duisternis, zegt de Heer)8.
Montanus' berijming luidt:
Wel hem die houdt de streeck door mijne stem
beschreven,
Een die my navolgt noyt het duyster naeckt nog
blint,
En op mijn padt all' sins dagh sonder nacht hy
vint.
Thomas' woord:
Melior est profecto humilis rusticus qui deo seruit:
quam superbus philosophus qui se
neglecto cursum celi considerat (Een deemoedige
boer die God dient, is werkelijk
beter dan een verwaande wijsgeer die de loop
van de sterrenhemel observeert, maar zichzelf
verwaarloost).9
luidt in de berijming van Montanus:
Veel beter is een Boer wiens nederigh geweten,
Niet als van uwen dienst, geloov', en liefde weet
Dan een Wijsgeerige, wiens opgeblazen weten
De Hemelen doordringht, terwijl 't sigh selfs
vergeet.
Het bekende woord van Thomas:
Si vis utiliter aliquid scire et discere: ama nesciri et
pro nihilo reputari (Als je
iets wilt weten en leren wat dienstig is, houd er
dan van onbekend te
zijn en niet mee te tellen).10
geeft Montanus als volgt weer:
Vlie hooge wetenschap, en maeck de goed' uw'
Wenschen
Leer die van sonder glans te leven hier beneen,
Soeck onbekent te zijn (kan 't zijn) aen alle
menschen
Of wel dat uwen staet gansch niet acht' yeder een.
Over de uitgever en mogelijke drukker
Zacharias Roman (of Rooman) werd in 1595
geboren in Haarlem11 en overleed omstreeks 1668
te Middelburg.12 Dit blijkt uit de catalogus van
zijn nagelaten winkelinventaris.13 Hij stamde uit
een familie van boekdrukkers en boekverkopers
die vanuit Vlaanderen (via Londen) in 1583
naar Haarlem kwam. Gillis Roman, de vader van
Zacharias bracht het daar tot stadsdrukker. Hij
werd opgevolgd door Adriaen, zijn oudste zoon,
terwijl Zacharias vertrok naar Middelburg. Die
werd op 17 maart 1620 als 'bouckverkooper
van Haerlem' poorter van Middelburg. Hij
woonde eerst in de Kerckstraat, later had hij een
winkel op de Burg met de sierlijke naam 'In den
Vergulden Bybel'. In 1631 was hij deken van
het Middelburgse boekverkopersgilde. Volgens
de eerdergenoemde catalogus moet hij een
aanzienlijke voorraad boeken hebben gehad.
Daarbij waren ook, zoals gebruikelijk in die tijd,
veel exemplaren in losse vellen die hij, of de
koper, kon (laten) inbinden. Zacharias Roman was
tevens kunsthandelaar en verkocht kopergravures
en houtsneden. Ondanks een door hem gebruikt
vignet met de tekst 'Const en Boeckdruckery'
heeft hij waarschijnlijk zelf geen boeken gedrukt,
maar beperkte hij zich tot het uitgeven ervan.
Wel had hij mogelijk een kleine pers waarop hij
prenten kon drukken. Bekende uitgaven van
Zacharia Roman zijn de Speculum Zelandiae
waarvan diverse edities (1654 en 1662) in het
licht werden gegeven en de grote wandkaart
Zelandiae Comitatus met Nicolaes Visscher (1656).
Ook de volgende werken van Johan de Brune de
oude (1588-1658) gaf hij uit: De Grond-steenen
van vaste Regieringe (1629); Ziel-gherechten,
toe-ghemaeckt met Hemelsche speceryen (1632 en
1643) en Nieuwe wyn in oude le'er-zacken (1636).
Van veel van de uitgaven is bekend door wie ze
gedrukt werden. Zo werd in Leiden bij Willem
Christiaens van der Boxe het reeds genoemde
136
Middelburgse uitgave Thomas a Kempis
