Creka betekent duidelijk kreek (of eventueel
kreekrug). De naam lijkt uit het Oudnederlands te
komen (M. de Vaan, 2018). Omdat de besproken
vermelding Creka bij De Vaan zelf een belang
rijke aanwijzing is, betreft dit echter enigszins
een cirkelredenering. De toelichting van De Vaan
bevat ook de bespreking van een andere bron,
die het woord Scandinavisch/Oudnoors noemt
(G. van Berkel K. Samplonius, 2018). Opvallend
is dat, als het klopt dat de naam Oudnederlands
is, deze eigennaam Creka in de oorkonde kenne
lijk niet vertaald of gelatiniseerd is.
'Creka en Papingalant, met de kerk', en de daarbij
genoemde kerk is door historici altijd gezien als
van Zierikzee en zelfs als de voorganger van de
daar centraal liggende, huidige Nieuwe Kerk.
(J.C. Hemmes, 2019).
Papingalant werd tot nu toe, als het al aan
dacht kreeg, vertaald/geduid als 'Land van de
lieden van Paping of Papo' (m.n. M. Gysseling,
1960), waarbij Papo een persoonsnaam is en
waarbij er dan meestal gedacht wordt aan een
(groot)familie. Volgens andere taalkundigen is de
vertaling echter, en dat in lijn met die van andere
plaatsnamen met een dergelijke stam, 'land van
de priesters (papen)'. Paping is dan een afleiding
van het zelfstandig naamwoord papo met de
betekenis 'priester' (F. van de Velde, e.a., 2014,
pag. 471). NB. Zou de familie Papo dan nog zo
kunnen heten omdat ze actief trouw waren aan de
paus, kan de uitgang '-inga' Fries zijn (Jager, A.
de, 1842), kan Papin dochter van Papo betekenen
(bron onbekend) of priesteres (M. de Vries L.A.
te Winkel, z.j.) en kan de naam Papingalant half
Latijn-half Nederlands zijn.
Verderop meer over de mogelijke implicaties
m.b.t. de verhoudingen.
Aan het einde van de oorkonde is, zoals
gebruikelijk, het monogram van de bezegelende
Otto ll opgenomen. Dit is nog niet goed geana
lyseerd en daarom hier nog niet vertaald of
toegelicht.
De vertaling van de datering van de oorkonde
was voor de vertaling op een paar punten lastig.
Het jaar is primair gegeven in het aantal jaren
na de 'incarnatie' van Christus. 'Incarnatie' is nu
een te onbekend geworden woord, 'vleeswording'
is ook te ongebruikelijk geworden, 'na Christus'
doet weer te kort. Gekozen is voor 'menswor
ding'. Met betrekking tot de dag van de datum
was de telling sterk anders dan die van ons nu.
De genoemde dag van de bezegeling, de 15e van
de kalendas van februari, is nu letterlijk vertaald
met erachter tussen haakjes de aanduiding die
hij nu zou krijgen, 18 januari. (Indiktion 2019,
nl.wikipedia.org/wiki/Indictie.) De daarna nog
opgesomde jaartellingen, die uitgaan van het
begin van het rijk van de vorst en van het begin
van zijn keizerschap, konden weer eenvoudig
worden vertaald.
Vertalingen blijken in het algemeen vaak
discussie op te leveren. Eventuele suggesties voor
correctie of aanvullingen zijn welkom.
De oorkonde, de transcriptie en de vertaling
Op de volgende pagina's zijn afgebeeld:
1. De oorkonde uit het archief van de Sint-
Baafsabdij, bewaard door het Rijksarchief
van Gent, als scan. Stichting Vlam.) Het
origineel is van perkament en 53 bij 63 cm.
Helaas ontbreekt het zegel. Op de scan zijn
de kleine rechthoekige loodjes te zien, die er
tijdelijk opstonden om hem vlak te houden.
2. De transcriptie, zoals bezorgd door
A.C.F. Koch J.G. Kruisheer e.a. in het
Oorkondenboek van Holland en Zeeland tot
1299 uit 1974, als scan.
3. Onze vertaling van De oorkonde van 976.
C. 't Hart m.m.v. J.C. Hemmes, 2019, H&H.
Nieuws door de vertaling en de scan van
'De oorkonde van 976'
De vertaling van de oorkonde heeft deze ten
eerste voor veel meer mensen toegankelijk
gemaakt. Een complete vertaling geeft natuurlijk
een beter beeld en meer details aan geïnteres
seerden in de vroege geschiedenis van Zeeland
Beoosten- en Bewestenschelde voor wie het
Middeleeuws Latijn een probleem oplevert. Dat
vooral ook omdat de oorkonde eveneens eerder
nergens in zijn geheel besproken lijkt te zijn.
In studies over de geschiedenis van Zeeland
staan vaak wel de nodige feiten uit de oorkonde
opgenomen, die in de bestaande transcriptie
(A.C.F. Koch J.G. Kruisheer, 1974) zijn,
gevonden, maar dat dan vaak los, aansluitend
bij een besproken thema, zonder duidelijke
bronvermelding, Verder geeft deze vertaling meer
124
Vertaling oorkonde uit 976
