Ook zijn er voorwerpen meegekomen van
de wetenschappelijke expeditie met Z.M. ra
darstoomschip Etna in 1858. Officier van de
administratie, de Vlissinger Abraham Cornelis
Ruijghart (1822-1886), heeft in 1865 een aantal
voorwerpen geschonken aan het Zeeuws Genoot
schap. Hieronder zijn diverse kledingstukken
zoals een buikgordel, schort en borstsieraad
van gevlochten boombast en rotan, versierd met
schelpen, honden- en varkenstanden, alsook twee
geslepen neussieraden en een klein voorouder
beeldje (korwar).
Een andere flinke schenking was die in 1916
van de zendeling Dirk Cornelis Adriaan Bout
(1883-1968), die met een Middelburgse was
getrouwd. Op 30 augustus 1913, een maand na
hun huwelijk, zetten ze een bericht in de Mid-
delburgsche Courant: 'Bij ons vertrek naar West
N. Guinea roepen wij alle vrienden en bekenden
een hartelijk vaarwel toe'. Vanuit zijn standplaats
Fakfak (West-Nieuw-Guinea) schonk hij een paar
jaar later diverse gebruiksvoorwerpen en siera
den. Hieronder zijn een model van een prauw,
houten hoofdsteun, trom met vel van leguaan en
benen arm- en beenbanden. Bout heeft ver
schillende boeken geschreven over het leven op
Nieuw-Guinea.
De laatste substantiële aanwinst is een schen
king in 1991 van Clemens van Kempen (1928
2019), die in de jaren '50 van de twintigste eeuw
voor een Nederlandse baggermaatschappij in
Nieuw-Guinea zat. De schenking omvat gebruiks
voorwerpen zoals een houten sagobord, gevloch
ten gordels en bindriemen, maar ook amuletten,
gebruikt bij genezing, sieraden en houten en
benen steekwapens. Deze laatste zijn soms fraai
versierd met zaden, schelpjes en kasuaris-veer-
tjes. Hij had ze gekregen via bemiddeling van
pater Jan Verschueren (1905-1970). Deze ont
dekte samen met Cees Meuwese (1906-1978) in
1948 een nieuwe rivier die zij naar de nieuwe
vorstin de Koningin Julianarivier noemden. Hun
bevindingen stelden zij op schrift in het boek
Nieuw-Guinea. Uw Naam is Wildernis (Bussum/
Antwerpen 1950). Verschueren en Meuwese
waren zogenoemde Missionarissen van het Heilig
Hart (Latijn MSC: Missionarii Sacratissimi Cordis
Iesu), een uit Frankrijk uitgeweken mannelijke
RK-congregatie die in Tilburg was neergestreken.
De twee zaten al enige decennia in Nieuw-Gui-
nea en waren vertrouwelingen geworden van de
Papoea's. Clemens van Kempen kreeg ook een ge
signeerd en van een opdracht voorzien exemplaar
van het boek, dat hij eveneens aan het Genoot
schap schonk (en dat zich nu in de verzameling
Boeken bevindt).
De collectie van het Zeeuws Genootschap om
vat ook nog tal van wapens, zoals speren, lansen
en (giftige) pijlen en bogen uit Nieuw-Guinea,
maar de herkomst en afkomst zijn helaas veelal
onbekend.
Stenen voorwerpen in de collectie
Behalve de kwartsiet punten van de lansen
zijn er vijf stenen voorwerpen van de Papoea's
uit Nieuw-Guinea in de collectie. Het oudste
is dat uit de schenking van Ruijghart. Het is
een fraaie kniebijl met een stenen wig en een
bewerkt houten handvat (3600-Z-7583). De
bijl is al beschreven in de catalogi 'Oud- en
Zeldzaamheden' van 1869 en 1890.
In 1936 werd een stenen bijl geschonken door
de dames De Man uit Middelburg (doorlopende
lijst 2175). Dit zijn de zusters Marie G.A. (1855
1944) en Antoinette Maria de Man (1857-1942),
dochters van de arts J.C. de Man en ook beiden
conservator van het Zeeuws Genootschap. Helaas
mist deze bijl in de collectie. Deze werd tegelijk
geschonken met een aantal andere Indische voor
werpen, zoals een sirihschaar en twee versierde
bamboekokers en enkele Japanse voorwerpen, die
er alle nog wel zijn. In de lijst van volkenkundige
voorwerpen die door het Genootschap in 1950
in bruikleen werden gegeven aan het toenmalig
Ethnografisch Museum van de KMA te Breda
ontbreekt de bijl en deze zal dus mogelijk al snel
zijn kwijtgeraakt.
Verder is er nog een groene stenen bijlkling
waarvan de herkomst en schenker niet duidelijk
26
't Is vol van schatten hier
