gevoerd sedert 500 voor Christus - waren aanleiding
voor het ontstaan van satire en karikatuur. Tijdens
de slag bij de rivier de Eurymedon (nu de Köprücay)
in de provincie Antalya in Turkije versloegen de
Grieken en hun bondgenoten onder leiding van
generaal Kimon een grote Perzische macht, zowel
op land als te water. Kimon, geboren omstreeks 510
voor Christus, stamde uit een van de invloedrijkste
families van Athene op militair,politiek en cultureel
terrein. Kimon en zijn familie lieten beroemde
gebouwen oprichten en gaven de stad een nieuw
aanzien door de aanleg van veel groen. Ook bij de
bondgenoten van Athene genoot hij vertrouwen.
Maar, zoals veel staatslieden overkomt, viel ook
Kimon in ongenade en werd verbannen uit Athene
in 462 v.Chr. De vaas die wordt besproken in deze
publicatie stamt uit die tijd en duidt op de slag bij
de Eurymedon, maar wordt ook beschouwd als
de vroegst bewaarde politieke karikatuur op een
Griekse vaas; hij wordt bewaard in het Museum
für Kunst und Gewerbe in Hamburg. Op een kant
van de vaas loopt een zo goed als naakte man met
een miezerig baardje en wijkend hoofdhaar, die zijn
'Eurymedon-Kanne'. Grieche bedrangt Perser.
geslacht in zijn rechterhand houdt. Op de andere
kant staat een volledig geklede man met de handen
naast zijn hoofd, en zijn achterste naar de blote
man gekeerd. Zijn hoofdbedekking duidt op een
boogschutter. Tussen de figuren is een inscriptie
aangebracht - vertaald in het Duits als: 'Ich bin
Eurymedon. Du stehst vornübergebeugt da' - die
lijkt te slaan op de overwinning van Kimon in de
slag bij de Eurymedon. Volgens de auteur gaat het
echter om een homoseksuele handeling, zoals we
in de Griekse kunst vaak tegenkomen. Uitvoerig
worden alle aspecten van de karikatuur besproken en
vergeleken met dergelijke voorstellingen.
In de Handelingen van de Koninklijke Kring voor
Oudheidkunde, Letteren en Kunst van Mechelen
schrijft P. de Vin: 'Het monumentale schilderij
"Plechtige opening van het Parlement van Mechelen
onder Karel de Stoute"(1474). Weinig zekerheden,
veel vraagtekens en een hypothese'. Over dit
iconische werk - bewaard in het nieuwe museum
Hof van Busleyden - is wel al veel geschreven maar
zelden is dieper op de betekenis ervan ingegaan.
Ongetwijfeld was het de bedoeling om een plechtige
plenaire zitting van het Parlement van Mechelen
onder voorzitterschap van Karel de Stoute uit te
beelden. Het schilderij staat vol teksten over de
afgebeelde personen. Opvallend is dat alle personen
stereotiep zijn afgebeeld en geen gelijkenis hebben
met historische figuren. En Karel de Stoute blijkt
zelfs niet aanwezig geweest te zijn 3 januari 1474,
toen het Parlement geïnstalleerd werd, noch op
de eerste plechtige plenaire openingszitting 4 juli
1474! Zo zijn er direct vraagtekens en de auteur zet
nog heel wat meer vraagtekens bij de uitleg die in
verschillende publicaties tot nu toe gegeven is. Zelfs
over de opdrachtgever, de maker van het werk en
de datum van realisatie twijfelt De Vin. Hij hoopt
dat nieuw onderzoek met moderne technieken als
infraroodreflectografie de raadsels ooit zal oplossen.
G. Asaert en F. van der Jeught bieden het tweede
deel aan van 'Mechelse scheepsbouwers en hun
scheepsverkopingen in Mechelen en Antwerpen
in de zestiende eeuw'. De auteurs schetsen de
evolutie van de locatie van de scheepswerven. Ze
geven informatie over de verkochte scheepstypen,
de ontwikkeling van de prijzen, de productie en
de verkoop van de vaartuigen tijdens de tweede
helft van de zestiende eeuw. Ze belichten eerst
de kopers van de Mechelse scheepsproductie in
Antwerpen tot de val van Antwerpen in 1585,
daarna komen de kopers in de Dijlestad Mechelen
aan de beurt en vervolgens andere schippers,
kooplieden en scheepsbouwers van elders, die in
Mechelen hun schepen verhandelden.
Aanwinsten
31
