'Lange Jan' coll. nr. V 91 (foto Zeeuws Museum)
grootste stoottand (V 91) stond de breuk ruim een
handbreedte open! Het is dit grote exemplaar dat
door mijn maatje Coen al ras werd benoemd als
'Long John'. Coen had vele jaren in Zuid-Afrika
gewoond en sprak die taal gemengd met veel
Engels woorden ertussen Maar we verstonden
elkaar goed, zowel in taal als in de aanpak van
deze enorme klus.
Er werd een kuil gegraven in de achtertuin
van het Depot en met behulp van landbouwplas
tic een waterbassin gemaakt om de stukken te
kunnen ontzilten. Het aansluiten van de regen
waterafvoer van het gebouw op het bassin met
een overloop aan de andere kant in de tuin maak
te het ontzilten mogelijk. Met behulp van een
hele serie slangenklemmen werden regelmatig de
uiteinden van de slagtand steeds een klein beetje
Freddy en Coen bij het schoonmaken van de stoottand in de
binnentuin aan de Balans (fotograaf onbekend)
dichtgedraaid. Een langdurig karwei dat per tand
meerdere weken duurde.
Uiteindelijk lukte het ons de open spleten van de
slagtand tot op enkele centimeters na weer bij
elkaar te krijgen. Alle tanden werden langdurig
in een bad met Archeoderm* gelegd om voldoende
geïmpregneerd te raken. De weinige overgebleven
naden werden met Porion" opgevuld, dat een
sterke binding geeft met het botmateriaal, kleine
scheurtjes werden opgevuld met een mengsel van
fijn kwartszand vermengd met Archeoderm.
Na vele jaren kan ik er nog steeds van genie
ten als ik langs de 'Lange Jan' loop. Want lang is
hij zeker, het exemplaar meet 2 meter en 65 cen
timeter (over de kromming gemeten). Elke keer
als ik er op tik klinkt hij helder. Goed zo, hou vol!
'Lange Jan' in het depot (foto Freddy van Nieulande)
Archeoderm: een vloeibaar kunststofmiddel dat ook in
de Archeologie voor conservering werd gebruikt.
Porion: een kunstharsreparatiemortel
64
't Is vol van schatten hier
Onderkaak bosolifant met reparaties bijgekleurd
(foto Freddy van Nieulande)
van een mammoetachtige. Toen kwam ineens in
mijn herinnering een kies terug die de nodige
moeite had gekost om schoon te maken omdat
er zoveel gipsresten aan vastzaten. Nu werd het
zaak om alle met gips bewerkte delen bijeen
te zoeken, schoon te krijgen en te proberen
aaneen te puzzelen. Na een aantal weken was de
klus geklaard, het eindresultaat was een bijna
complete linker onderkaakhelft met derde kies
van de bosolifant Elephas antiquus
Een onderkaak
Tijdens het verwerken van deze enorme hoeveel
heid botten, kwam ik met regelmaat diverse bot-
fragmenten tegen met gipsresten aan de breuk-
randen, kennelijk een poging uit het verleden
om enkele fragmenten aaneen te zetten. Na
weken speuren kwamen er op een heel andere
plaats in het depot ook weer met gips bewerkte
botten tevoorschijn, deze keer wat groter van
formaat en kennelijk een deel van de onderkaak
Onderkaak bosolifant voor restauratie coll. nr. GV IB
(foto Freddy van Nieulande)
Onderkaak op de expositie in 2019 in Zierikzee (foto Freddy van Nieulande)
't Is vol van schatten hier
65
