pv vw- ri ~"j i v,yyry i"w»w
tn^cHtvc4t-g|1HvH^ VkA-V^UCi 1-9 "M- f -
'terstonts ghenoechsaem crijchsvolck derwaerts te sturen.' (foto auteur)
Maar op 3 november bleek Philipp von Hohenlohe
met een aantal scheepjes klaar te liggen. Deze
informatie werd verstrekt aan Antwerpen. Joos
van Leene zou worden gevraagd met Hohenlo
he mee te gaan als loods, omdat hij ter plaatse
bekend was.7 Daarop landden in de nacht van 6
op 7 november 1583 meerdere scheepjes met 1000
man Duitse keurtroepen aan boord.
Meteen werd ongeveer 800 m ten zuiden van
Neusen een schans gebouwd. Naar de Duitse bou-
De hedendaagse Moffenschans. (foto auteur)
wers kreeg deze al snel de bijnaam Moffenschans.
Een huis dat later op de restanten van deze
schans werd gebouwd en dus hoger staat, draagt
nog steeds die naam.
Dat Farnese door deze actie volkomen werd
verrast blijkt uit zijn brief aan de Spaanse ko-
ning.8 Hij reageerde door er Mondragon op af te
sturen, maar deze kon de invallers niet verdrij
ven.
Op 11 november stuurde Zeeland spaden,
schoppen en munitie naar Neusen en vier dagen
later werd een bericht gestuurd naar Antwerpen.
Men had voldaan aan de vraag van die stad, dus
konden zij deze versterking nu overnemen.9
Antwerpen beperkte zich echter tot het sturen
van buskruit en lonten, maar liet het aan de
bondgenoten over de positie te verdedigen. Zelfs
op verzoeken om financiële steun van 3000 of
4000 gulden werd niet gereageerd. Overigens
voelde Antwerpen de Spaanse dreiging toenemen
en in september 1585 zou de stad capituleren.
Zeeland had het moeilijk met de zaak Neusen,
die zich immers afspeelde buiten de provincie.
De grote kosten daarvan drukten zwaar op de
Zeeuwse begroting. Tevens had deze situatie on
aangename gevolgen. De uitbetaling van de soldij
was onregelmatig en dat leidde tot wangedrag
van de soldaten, waartegen de leiding aanvan
kelijk nauwelijks was opgewassen. Bovendien
waren er problemen met de ravitaillering omdat
vele omliggende poldertjes waren geïnundeerd en
dus geen voedsel konden voortbrengen.
Het Staatse bruggenhoofd werd belegerd,
maar na een uitval van het garnizoen werden de
Spanjaarden met zware verliezen verdreven en
kon het dorpje Neusen worden versterkt.
Er werden maatregelen genomen om de positie
bij Neusen te behouden. In mei 1584 werd de
zeedijk bij Campen doorgestoken, waardoor het
Hellegat ontstond en In juli werd de zeesluis bij
Nieuw-Othene vernield, waardoor de Otheense
kreek werd gevormd.10
In 1586 werd Axel overrompeld door de En
gelse gouverneur van Vlissingen Philip Sidney en
prins Maurits. Daarna werd de Landdijk door-
10
Het Committimus van begin tot eind
