YADEÏ
Zeeland 30.1
voelt tot mensen die zich onder barre omstandig
heden staande weten te houden: 'Ik wil mensen
zien leven op plaatsen waar grote veranderingen
plaatsvinden', zegt ze in een interview met Rins-
ke Koelewijn in NRC van 17/1/2017.
Carolijn Visser heeft een zeer uitgebreid
oeuvre op haar naam staan, haar reizen hebben
haar geïnspireerd tot het schrijven van tientallen
verhalenbundels en romans. Ook wordt haar werk
regelmatig bekroond met diverse prijzen, zoals de
Zeeuwse Boekenprijs (2009) voor het 'Miss Con
cordia'. In 2004 wordt ze genomineerd voor de
Bob den Uylprijs (met het reisverhaal 'Tibetaanse
perziken'), die ze in 2013 daadwerkelijk ontvangt
voor 'Argentijnse Avonden'. Het in 2016 versche
nen boek 'Selma. Aan Hitler ontsnapt, gevangene
van Mao' wordt bekroond met de prestigieuze
Libris Geschiedenisprijs (in 2017).
In 2019, tijdens de viering van de 35e dies
natalis van de Open Universiteit, wordt haar een
eredoctoraat van de Open Universiteit toegekend
vanwege 'de hoge kwaliteit en grote maatschap
pelijke betekenis van haar reisverhalen, reporta
ges en literair-historisch werk'.
Vanaf 2017 is Carolijn wat vaker terug in het
Zeeuwse, omdat ze behoefte heeft het contact
met het land van haar jeugd een beetje terug te
krijgen. 'Ik heb er beslissende jaren doorgebracht.
Een heerlijke jeugd,' noemt ze het. 'Zee, fiet
sen, veel vrijheid. Alles mocht en alles kon.' Ze
groeide, zoals ze zelf zegt, op in een progressief
jaren-'60-gezin, met een moeder, lerares op een
huishoudschool en de moedermavo die lid was
van de NVSH en een vader die docent geschiede
nis was aan de toenmalige PABO en medeoprich-
ter van een jeugdcentrum waar hasj werd gerookt
en die zelfs een huisdealer was. 'Als mijn ouders
ergens tegen actie voerden, gingen wij mee.'
(NRC, 17/1/2017)
Mede vanuit dit terugverlangen is het Zeeuw
se boekenweekgeschenk 'De vader van Grace'
ontstaan.
Grace is een vriendinnetje uit haar lagere
schooltijd, een meisje met een zwarte vader. Dat
Grace een zwarte vader (Adel Comijs genaamd)
heeft, verbaasde haar wel, maar zich daar echt
in verdiepen deed ze niet, dat gebeurt pas jaren
later als ze Grace weer ontmoet in Amsterdam.
Hun vriendschap omvat een heel leven, met
dien verstande dat er tijden voorbij gaan dat de
beide vrouwen elkaar niet spreken. Via de zus
van Carolijn, Emma, komt ze erachter dat Grace
via allerlei omzwervingen in Amsterdam terecht
gekomen is en daar pakken ze de draad van hun
vriendschap weer op, onder andere door samen
een bezoek te brengen aan een van hun favoriete
oud-docenten: Henny Schrijver, die inmiddels
naar Denemarken verhuisd was. Tijdens deze
logeerpartij komt Carolijn in het bezit van de
brieven van Adel Comijs aan Nelleke, het 'pak
van Sjaalman' waaruit het verhaal 'De vader van
Grace' voortgekomen is.
Ook Grace weet eigenlijk het fijne niet van de
afkomst van haar vader en mede om die reden
geeft ze Carolijn toestemming om o.a. uit de
honderden liefdesbrieven die Grace vond in de
nalatenschap van haar ouders de achtergrond van
Adel Comijs te reconstrueren.
Waar in eerste instantie bij Carolijn het idee
leeft dat de vader van Grace van Indonesische
komaf is, blijkt dat de huidskleur van Adel Comijs
in een koloniaal verleden wortelt. Graces over
grootvader blijkt afkomstig te zijn uit Ghana.
Halverwege de negentiende eeuw was hij tot slaaf
gemaakt door de Ashanti, de bevolkingsgroep die
het daar toen voor het zeggen had. In 1861 wordt
hij vrijgekocht en geronseld voor het KNIL, het
Koninklijk Nederlands-Indisch leger. Op het mo
ment dat de Afrikaanse soldaten in voormalig Ne-
derlands-Indië arriveerden, werden hen door Hol-
Boekbesprekingen
35
