Verso kwartierstaat Portret Magdalena Briels, Particuliere
Collectie.
Salomon Mesdach, Groepsportret gezin Sweers-van Vlierden,
1612, Haags Historisch Museum in bruikleen aan het Zeeuws
Museum Middelburg.
kunstenaars in de zeventiende eeuw de Zeeuwse
elite op doek of paneel vastgelegd. In het 'Lexicon
- portretschilders in Zeeland in de zeventien
de eeuw', waarmee het boekje wordt besloten
heeft de auteur 52 kunstenaars van een korte
biografie voorzien, die allen op enig moment als
portretschilder in Zeeland hebben gewerkt. Daar
toe behoren zowel Zeeuwse ingezetenen alsook
bijvoorbeeld de portrettist Cornelis Jonson van
Ceulen die zich, komend uit Londen, korte tijd in
Middelburg heeft gevestigd.
In het bijzonder fraai uitgegeven boekje wordt
het thema portretkunst eerst in historisch per
spectief geplaatst, waarbij een belangrijk aspect
is dat tal van kunstenaars vanuit de Zuidelijke
Nederlanden naar Zeeland zijn gekomen om daar
hun heil te zoeken. De auteur laat zien dat later
in de eeuw tal van kunstenaars op zoek naar
clientèle voor korte of langere tijd Zeeland aande
den. Vervolgens wordt stilgestaan bij de gilden en
de atelierpraktijk. Daarna volgen chronologisch
voorbeelden van werkzame portrettisten, om ten
slotte per type verder te gaan. Deze benadering
heeft het grote voordeel dat de lezer direct een
goed beeld door de tijd krijgt, maar het nadeel dat
de afbeeldingen soms verder, of later juist eerder
in het boekje zijn opgenomen, waardoor heen en
weer bladeren nodig is. Bij de 'type'-besprekin-
gen heeft de auteur zich bediend van soms wel
aparte - èn geestige - namen als 'Vips' en 'Vader
omringd'. Zonder nu uitvoerig stil te staan bij
alle kunstenaars die in deze publicatie worden
genoemd wil ik er enkelen toch wel noemen.
Allereerst past het Daniël van den Queecborne
(1552/57-1602/05) te noemen. Deze uit Antwer
pen afkomstige kunstenaar heeft van 1579 tot
1594, het jaar waarin hij naar Den Haag verhuist,
een atelier in Middelburg gehad. Hij vereeuwigde
tal van lieden uit de hogere klasse, zoals bijvoor
beeld twee levensgrote portretten ten voeten uit
van vader Johan Huyssen van Kattendijke en
diens zoon Johannes en op de tegenhanger diens
echtgenote Adriana van Matenesse en een doch
tertje. Met deze voortreffelijke portretten heeft
Van den Queecborne stellig laten zien wat hij in
huis heeft. Een andere portrettist uit het begin
van de zeventiende eeuw die ik wil noemen is Sa
lomon Mesdach (...-voor 1644). Van hem worden
verschillende portretten behandeld, maart ook
een wel heel bijzondere familiegroep uit 1612.
Dit fraaie portret heb ik een aantal jaren geleden
mogen bestuderen in het restauratieatelier van
Marjan de Visser in Den Haag, vlak voordat het
door het Haags Historisch Museum in langdurig
bruikleen werd afgestaan aan het Zeeuws Muse
um in Middelburg. Afgebeeld zijn het echtpaar
Balthasar van Vlierden en zijn vrouw Catharina
Nieuwels ter ene zijde en hun dochter Gillina van
Vlierden rechts staand naast haar man Guillaume
Sweers en hun vier kinderen. Ter nadere iden
tificatie zijn later - naar mijn smaak behoorlijk
storend - kleine familiewapens op de borst van de
vier ouderen aangebracht. Het type familieportret
is zeer klassiek uitgevoerd en de kinderen zijn
'braaf' weergegeven, de oudste zoon zelfs met een
bijbeltje in de hand. Van Mesdach is in de col-
40
Boekbesprekingen
