hier in een verklaeringe dat de geheele esquipagie
van gemelde hoeker uijt geen ander manschap
heeft bestaen, als er de eed hebbe gedaen.'12
om haar vrijheijt van slaafsen dienst te verkrij
gen'
Zoals te verwachten viel, werd er vanaf Curasao
protest aangetekend tegen de ontsnapping van
Leonora en de rol van de compagnie. Juan
Schuurman verwoordde het standpunt van
de eigenaar van de vrouw in zijn brief aan de
directeuren van 20 juli 1733. 'Wijders hebbe ont-
fangen de verclaringe die U Edele Agtbare hebt
laaten beleggen van Captein Jan Bijl, benevens
al sijn volk, die in dier tijt met hem hebben
gevaaren, wegens 't wegloopen met voornamelijk
Captein Bijl van de negerin genaamt Leonora.
Dewelke meede heeft verclaard vanuijt eijgen
beweginge is geresolveert wegh te loopen.
Eensdeels om daardoor haar vrijheijt van slaaf
sen dienst te verkrijgen ten anderen om het
quaalijk tractement mishandeling van haar
meestresse.'
Van mishandeling kon volgens Schuurman
geen sprake zijn, volgens hem werd de eige
naar 'door haar ten onregten beschuldight ter
contrarie wanneer op haar pligt soo als slaven
moeten doen geen beeter meestres soude kunnen
vinden. Waarvoor sij bij haare buurlieden bekent
staat niet voor 't vloeken nogh zweeren is.'
Schuurman koos duidelijk partij. 'Dese luijden
sijn door haar weghloopen ten eenemaal buijten
staat gesteld. Dewijl alhier de slaven 't cappitaal
van veele menschen sijn door 't wegloopen soude
werden geruineert. 't Welk een harde saak soude
zijn indien sulx niet werde geremedieert.'
Van slavernij naar vrijheid
Schuurman verzocht Leonora terug te sturen: 'Nu
is mijn versoek, van haarent wegen bij U Edele
Agtbare instantelijk aan te houden versoeken
indien mogelijk sijnde om deese voornoemde
weggeloopene negerin Leonora weder per her
waarts soeken te laten transporteeren op dat
alsoo den eijgenaar de selve wederom magh
krijgen.'
Hij was zich ervan bewust dat Leonora, een
maal in Nederland, haar vrijheid had herwonnen
en niet langer het bezit van een ander was. Toch
was hij het niet eens met de wijze waarop dat was
gebeurd, en hij nam niet zomaar genoegen met de
notariële akte. Hij wees daarbij op de werkwijze
van de West-Indische Compagnie (WIC) die eerder
slaafgemaakten had teruggestuurd. ''t Is waar
wanneer in Europa sijn vrij sijn, maar als men
anmerkt op wat wijse daar coomen werd, daar
na andere mesures genomen. 't Is wel gebeurd
dat er slaven van van hier naar Amsterdam sijn
wegh geloopen haar in de scheepen verstooken
hadden, deselven wederom sijn gesonden door
de Edele Agtbare Heren Bewinthebberen van de
Westindische Compagnie aan wien deselve weg
gelopen slaven werden aangedient en alsoo den
Captein met wien deselve mogte sijn gecoomen,
daarmeede gedechargeert vinden.' 13
De directeuren ontvingen de brief van Juan
Schuurman op 14 september 1733 en beantwoord
den deze luid en duidelijk per brief van 16 okto
ber: 'Belangende de slavin Eleonora, bevind sig
nog hier in dienst van goede menschen, en staet
in het kort lidmaet onser gereformeerde gemein-
te te worden. Soo dat het onmogelijk is haer na
costij [aldaar] te beschikken.'14
Leonora was blijkbaar dienstbode of dienst
meisje geworden in een huishouden in Middel
burg. Bovendien werd ze binnenkort ingeschre
ven als lidmaat van de Nederduits-gereformeerde
gemeente. Kortom, terugkeer naar Curasao was
onmogelijk. Door zich te verstoppen aan boord
van een MCC-schip dat naar Middelburg voer,
was het de slaafgemaakte Leonora uit Curasao
gelukt haar vrijheid te herwinnen. Een daad van
verzet van een onvoorstelbaar dappere vrouw.
Dat de directeuren niet meewerkten aan de te
ruggave van Leonora had niets te maken met een
afkeer van slavenhandel en slavernij. De com
pagnie had slechts één oogmerk en dat was winst
maken, of zoals de directeuren het zelf verwoord
den: 'wij navigeren op het 't fortuin van nego
tie'.15 Wanneer zich lucratieve kansen voordeden,
handelde de compagnie ook in mensenlevens.
Dat had ze in eerdere jaren al gedaan aan de kust
van West-Afrika. De daar aangekochte Afrikanen
waren aan de kust opnieuw verkocht aan andere
handelaren.
Sterker nog, terwijl de directeuren zich
over de kwestie Leonora bogen, maakte in hun
opdracht kapitein Jan de Moor voor de com-
6
Een geslaagde ontsnapping aan slavernij
