dijken, sluizen etc. maar vooral ter bescherming
van de kostbare veenreserve tegen verzilting en
kleibedekking.
38 Cfm. de vele herstellingsposten in de rekeningen
ARAB en Archives Départementales du Nord, Lille.
39 Terventen was een belangrijke overslagpunt van turf
en gelegen aan de Grote Ader, een turfvaart. De plaats
is te lokaliseren in de Nieuwe Arenbergpolder nabij het
gehucht Saftingen.
40 Augustyn (1999), 68. Een roede is grofweg 3,50m.
41 Van Roeyen Crombé (2003), 445, 454-455. Dit is
drie eeuwen later dan in West-Zeeuws-Vlaanderen
en Kust-Vlaanderen. Ze waren amper 10 voet hoog
hetgeen te weinig bleek: Augustyn (1977), 64.
42 Voor meer hierover zie Van Roeyen et al. (2001), 450.
Hun bevindingen ondersteunen hetgeen Denys en
Verbruggen (1989) verklaren met betrekking tot het
tijdshiaat van ruim 500 jaar tussen einde veengroei
en begin overstromingsafzettingen: de mogelijke
aanwezigheid van een kombergingsgebied waarin
slechts een geringe sedimentatie plaatsvond. Door
stijgend grondwater en de invloed van zout water
ontstonden in het landschap lokaal grote zones met
stilstaand brak water.
43 Van Roeyen et al. (2001), 453. (2,18 - 2,48 -NAP).
44 Coen (1988), 70, figuur 44.
45 In 1997 werden alleen turfplaggen waargenomen doch
in 2011 bij de boringen ook veel kleiplaggen, met name
onderin.
46 Zeeuws Archief - ZA, toegang 293, kaart nr. 506,
gebaseerd op een oude kaart, beschreven in 1586 door
Johan Anthonisse de Jonge, met in rood en letters
aanvullingen in 1631 van zijn zoon Anthonij de Jonge.
47 ARAB, toegang V107, kaart nr. 2641.
48 Door J. de Koster is kaart ARAB, toegang V 107, kaart
nr. 2655 geprojecteerd op een luchtfoto. Op deze kaart
stonden ook de aangrenzende wegen van de huidige
Doelpolder (die overeen komen met die van voor 1583)
waardoor inpassing mogelijk was. Geo-rectifying
tools aangeleverd door het GIS-systeem maken het
mogelijk historische kaarten over moderne kaarten
te leggen. De in 1650 bedijkte Luyspolder was het
in 1613 buitengedijkte noordelijke deel van de toen
herdijkte (kleinere) Doelpolder, na de stormvloed
van 3-3-1715 verlaten en deels herdijkt in 1847
(Prosperpolder) en 1906 (hertogin Hedwigepolder).
49 Reeds kort na 1512 was er al een omkading doch
hiervan is geen kaart (octrooi 25-1-1512, RAG,
Doelpolderinv.nr. 1).
50 ZA, toegang 2, inv.nr. 1246.1, 11 21-8-1631; inv.
nr. 1246.2, 25 t/m 27-8-1631, fol. 116. Dit buitendijks
gelegen zogenaamde Nieuwe Werk werd reeds in
1634 opgegeven: In 1575 kwam in de buurt het fort
Haeften gereed: Leune (2006), 18, 59.
51 ZA, toegang 2, inv.nr. 618, 7-6-1623 inv.nr. 487, fol.
376v. Op enkele kaarten (RAG, toegang VZ 1, nr. 883)
staat een fort Kassenbroet of Kaasenbroot ingetekend
tegen een dijkstaal met nabijgelegen redout buitendijks
bij Oudendoel.
64
Veenplaggendijken op de linker Schelde-oever
