tegenkomen, was het toch niet direct een zeer
beperkte groep aannemers. Over de herkomst van
deze lieden tasten we in het duister. Wel werden
voor de meer specialistische onderdelen vaklui
ingeschakeld, zoals timmerlieden, smeden en
houtkooplieden. In beginsel werden de aannemers
op het eind van elke week uitbetaald en niet -
zoals eind vijftiende eeuw - na voltooiing van
een kwart, de helft of de volledige dijkkavel.
Omdat de werkzaamheden niet binnen
een seizoen konden worden voltooid, liepen
de kosten steeds verder op. Dit noopte de
betrokkenen ertoe regelmatig te overleggen;
meestal te Gent, maar vaak ook op de dijkage
zelf. Zo zijn er van 1 mei 1429 tot 1436 tientallen
bijeenkomsten geweest, waarbij het vinden van
geld het belangrijkste agendapunt was. Reizen
in die vroege vijftiende eeuw werd per paard
uitgevoerd, maar gezelschappen werden per
schip of per kar of wagen vervoerd naar hun
bestemming. Afspraken maken voor vergaderdata
en locaties was kennelijk betrekkelijk eenvoudig;
zelden kwam een afgevaardigde te Gent op een
verkeerde datum of locatie.
Dr. A.J.M. de Kraker (1979) is historicus en historisch
geograaf. Hij is gespecialiseerd in de geschiedenis van
de waterstaat van Zuidwest-Nederland en aangrenzend
Vlaanderen, het polderwezen, historisch klimaat en
de Nederlandse cultuurlandschappen. Tussen 2013 en
2015 was hij werkzaam aan de VU, nu is hij deeltijddocent
aan Saxion Hogeschool in Deventer. Recentelijk
publiceerde hij het boek 'Landschap en bewoning van
Zeeuws-Vlaanderen'. https://www.historiedekraker.nl
Noten
1 Adriaan M.J. de Kraker, De financiering van dijkaanleg
en dijkherstel in Vlaanderen door de overheid tijdens de
vijftiende en zestiende eeuw (in druk), M.K.E. Gottschalk,
De Vier Ambachten en het Land van Saeftinghe in de
Middeleeuwen (Van Gorcum, Groningen 1984).
2 Het project Digitalisering van Vlaamse archiefbronnen
van Zeeuws-Vlaanderen voor 1650 o.l.v. Adrie de Kraker
beoogt het bronnenmateriaal digitaal beschikbaar te
stellen op de Zeeuwse archieven.
3 Algemeen Rijksarchief Brussel, Acquits de Lille
(ARAB AdL), doos 343B. Onkostenstaat van Jan van
Lamswaerde, d.d. 18 december 1436.
4 ARAB Rekenkamer (RK), 28039. Die commissie bestond
uit: Heer van Moerkerke, mr. Symon de Fourmelles,
Hector van Vuerhoute, Godefroid le Sauvage, Gautier
Poulain, Jacques de Latre, Jean le Stoppelaere,
Jehan le Boom, Josse Vydt en Jean de Lamzwert. Vgl.
Gottschalk (1984), 414.
5 ARAB AdL, doos 341-343A, Staat van onkosten van
19 oktober 1429 van Symon de Fourmelles, Gautier
Poulain en Jehan Utenhove.
6 ARAB AdL, doos 343C. Onkostenstaat van klerk Andries
Haye (2 november 1432 - 30 november 1436), van
12 februari 1437. Een zo'n gelegenheid was te Hulst van
7 tot 14 februari 1434.
7 ARAB AdL, doos 343C. Onkostenstaat van Andries Haye;
vgl. onkostenstaat (1 januari 1430 - 9 december 1435)
van 8 mei 1436 van Andrien Noyt.
8 ARAB AdL, doos 341-343A. Onkostenstaat (1 februari
1430 - 1 maart 1436) van 18 december 1436 van Jehan
de Lamzwert.
9 ARAB AdL doos 343B. Charter van 22 mei 1433, gegeven
te Oudenaarde door Philips de Goede. Hier wordt Le
Boom wegens ziekte vervangen door Jehan Rim, baljuw
van de Vier Ambachten.
10 ARAB AdL, doos 341-343A. Volgens de onkostenstaat
van Van Lamswaerde was dit de week die op 31 juli
1430 begon.
11 ARAB AdL., doos 341-343A. Staat van onkosten van
6 september 1437.
12 ARAB, AdL. Doos 343C. Onkostenstaat van Andries
Haye (2 november 1432 - 20 november 1436) over
klagende aannemers in de Raad van Vlaanderen (Gent) in
november-december 1434 en 12-13 september 1436..
13 ARAB AdL, doos 341-343A. Onkostenstaat van de
hoofdcommissarissen van 4 juni 1437.
72
Dijkwerk in de vijftiende eeuw
