Van wie kreeg Hans Warren zijn liefde voor de fossiele schelpen?
G.R. (Gerard) Heerebout
Soms lacht het geluk je toe en vind je wat je
niet zocht. In zijn natuurdagboek schreef Hans
Warren dat hij in de zomer van 1939 op De Kaloot
een man uit Den Haag ontmoette die hem van
alles over de gevonden fossiele schelpen vertelde
en hem zo enthousiast maakte dat hij ook fossiele
schelpen ging verzamelen. Hij wist niet meer hoe
de man heette. Wie zou het geweest zijn?
Omdat hij serieus schelpen ging verzamelen
had ik voor mijn artikel in Zeeland (Hans Warren
en zijn schelpen, 2021 30 (1): 23-27) erg mijn
best gedaan om uit te vinden bij wie hij zijn
kennis opdeed over de fossiele schelpen van
De Kaloot. Ik raadpleegde de ledenlijsten van
de Nederlandse Malacologische Vereniging uit
de tijd dat hij met zijn schelpencollectie begon
en ook de ledenlijsten van de Nederlandse
Jeugdbond voor Natuurstudie (N.J.N.) en van
de Nederlandse Natuurhistorische Vereniging
(N.N.V.). Nergens kon ik een aanknopingspunt
vinden. Uit zijn dagboeken bleek alleen dat hij
herhaaldelijk op bezoek ging bij Brakman, bekend
schelpenverzamelaar en ook conservator voor de
mollusken van het Zeeuws Genootschap.
Het niet-gedigitaliseerde tijdschrift Het
Zeepaard van de Strandwerkgemeenschap
(S.W.G.), toen een samenwerkingsverband van
de Strandgroepen van de N.J.N. en de N.N.V.,
bladerde ik door, omdat ik iets heel anders
zocht. In het decembernummer van 1942 zag ik
toevallig en tot mijn verbazing dat Hans Warren
donateur van de Strandgroep van de N.J.N.
werd! Geen lid, maar donateur. Geen excursies
of bijeenkomsten, maar gewoon abonnee op
het blad. Dat bood mogelijkheden voor verder
onderzoek naar de vraag wie die onbekende
meneer was.
Tegenwoordig geven heel veel planten- en
dierenliefhebbers hun waarnemingen door
aan websites zoals www.waarneming.nl Er is
inmiddels al een kolossale database opgebouwd
met zulke gegevens. De oudste database van
ons land, maar dat woord bestond toen nog
niet, is in 1941 begonnen door de S.W.G. De
database bestaat nog steeds en heet Centraal
Systeem. Ik heb de huidige beheerder, Rien de
Ruijter, gevraagd of hij na kon gaan wie er uit de
zomer van 1939 waarnemingen van De Kaloot
opgestuurd had. Sommige leden van de S.W.G.
hebben namelijk ook eerdere waarnemingen,
van voor het begin, in 1941, opgestuurd. Het
waren Helmer Odé, J.A. van Dieren en Joop
Brouwer. De laatste woonde als enige in Den
Haag! Van de eerste twee kon ik geen relevante
publicaties terugvinden, maar Brouwer bleef
actief schelpen verzamelen en publiceerde er ook
veel over. Bijvoorbeeld een artikel in 1942 in Het
Zeepaard: Onderzoek betreffende het voorkomen
van Pleistocene fossielen op het strand'. En later
in het schelpen-tijdschrift Basteria een serie
artikelen (met anderen): 'De fossiele schelpen van
de Nederlandse stranden en zeegaten'.
Pirgos alveolatus uit de Westerschelde, foto Ronald Pouwer,
coll. Naturalis.
84
't Is vol van schatten hier
