Zeeland 30.2
Jan Zwemer
JACOB HENDRIK SCHORER (1760-1822),
een Zeeuwse bestuurder in crisistijd
Tachtig bladzijden en het kleine formaat
leggen beperkingen op aan de informatieve
inhoud en de weergave van de zorgvuldig
gekozen illustraties. De drie getranscribeerde
brieven zijn ieder afzonderlijk bovendien niet
eens zo interessant. Dit achtste deel van de PPF-
reeks lijkt voornamelijk bedoeld om de aandacht
te vestigen op Zee(uw)post, een spin-off van het
Sailing Letters project. Inmiddels is een veelvoud
van brieven van en aan Zeeuwen digitaal
ontsloten en toegankelijk op ZB Digitaal (www.
zeeuwpost.nl). De website geeft per document
een uitgebreide beschrijving met titel, datum,
omvang, schrijver, geadresseerde, naam van het
genomen schip en bronverwijzing, de transcriptie
en de mogelijkheid het stuk te downloaden. De
waarde van Zee(uw)post én de Sailing Letters en
Prize Papers is gelegen in de omvang, context,
aard en diversiteit van de door de Britten
buitgemaakte documenten. Privécorrespondentie
van opvarenden en VOC-personeel met een
lagere rang dan schipper, gouverneur-generaal
of opperkoopman is zeldzaam. Deze brieven
vertellen ons over de dagelijkse beslommeringen
en zorgen van kooplieden, opvarenden en
beambten overzee, en hun familie en connecties
in de Republiek. Zij informeren ons ook over
de wijdverbreide smokkelhandel van het VOC-
personeel om de eigen beurzen te spekken.
Ondanks verboden en gedragsbepalingen konden
de Heren XVII geen grip krijgen op de illegale
activiteiten. Wie de digitale bronnen doorzoekt,
zal op meer opmerkelijke zaken stuiten.
Deel 19
Middelburg, 2020
Jan Zwemer, Jacob Hendrik Schorer (1760-1822),
een Zeeuwse bestuurder in crisistijd, KZGW
Middelburg 2020, ISBN 978-90-830638-0-5,
346 pp.
Was je in de periode 1780-1820 bestuurder in
Zeeland dan was je, zeker achteraf gezien, niet te
benijden. Die decennia vormden namelijk een tijd
van militaire rampspoed en grote internationale
conflicten, van bestuurlijke metamorfoses op
nationaal niveau en van structurele economische
achteruitgang, allemaal ontwikkelingen die
ingrijpend waren voor Zeeland, maar waarop
je als lokale en regionaal bestuurder weinig vat
had. Jacob Hendrik Schorer was zo'n bestuurder,
die in 1781 als tweede pensionaris in het bestuur
van Middelburg aantrad en in 1817 aftrad als
Commissaris van de Koning in Zeeland. Hoewel
hij vanaf 1795 ook nog een tijdje ambteloos
burger was, bekleedde hij tussendoor allerlei
andere belangrijke bestuurlijke functies. Bij zijn
aftreden stond de provincie er veel slechter voor
dan bij zijn aantreden. Rond 1780 was Zeeland
een zelfstandig en eigenzinnig handelsgewest
dat met zes andere gewesten een ietwat losse
federatie vormden, namelijk de Republiek der
Zeven Verenigde Nederlanden, kortweg de
Republiek, die, hoewel lang niet meer zo machtig
als in de zeventiende en eerste decennia van de
achttiende eeuw, nog steeds een natie was waar
andere landen rekening mee dienden te houden.
In 1820 was Zeeland een agrarische provincie
met weinig speelruimte binnen een door een
absoluut vorst bestuurde eenheidsstaat. De
A.M.C. (Anita) van Dissel
Dr. A.M.C. van Dissel (1960) studeerde geschiedenis
aan de Leidse Universiteit en promoveerde in
1991 op een proefschrift over de Rijksdienst voor de
IJsselmeerpolders. Ze werkte een aantal Jaren bij het
Nederlands Instituut voor Militaire Historie en is sedert
2011 universitair hoofddocent Maritieme Geschiedenis
aan de Universiteit Leiden. https://www.universiteitleiden.
nl/en/staffmembers/anita-van-dissel#tab-1
Boekbesprekingen
87
