Zeeland 30.3
brnMenww
rfflmeA',
Commcï
wtwcA
Tekening van de gevechten rondom Komenda in Ghana in 1869 en
Zelandia Illustrata. Hij publiceert het overzicht
Levensberichten van Zeeuwen. Zijnde een vervolg
op P. de la Rue, Geletterd, Staatkundig en
Heldhaftig Zeeland. In zijn autobiografie Mijn
leven komt z'n broer met enige regelmaat voor
als er nieuws is over zijn werk in Elmina, als hij
weer in Nederland is, hij bij hem logeert of weer
vertrekt.3 Zo weten we ook dat hij Kees-Jan wordt
genoemd.
Collectie Afrika-boeken
Gouverneur Nagtglas schenkt het Zeeuws
Genootschap niet alleen volkenkundige voor
werpen uit West-Afrika. Hij verrijkt de collectie
ook met boeken en handschriften. In de inleiding
op de catalogus van de bibliotheek uit 1883 wordt
gemeld: in het volgende jaar 1876] schonk
het lid C.J.M. Nagtglas eene verzameling van
twee en zestig, veelal zeldzame werken, benevens
een aantal geschriften over West-Afrika, door
hem bijeengebracht tijdens hij aldaar gouverneur
der Nederlandsche bezittingen verblijf hield.'4
Ze zijn alle 62 keurig opgesomd in de
catalogus onder de kop: 'Verzameling van
werken over Afrika en voornamelijk over de
Westkust en de voormalige Nederl. bezittingen
aldaar'.5 Het is een fraaie collectie boeken over
vooral West-Afrika, met bekende en onbekende
Nederlandse, Engelse en Franse werken uit de
zeventiende, achttiende en negentiende eeuw.
.myll tU! vawkel LmfUfiöjiicTtVïïlCUtl.övrv
0 (detail), Zeeuwse Bibliotheek, Zeeuws Genootschap, Hs PLA111C7.
Hierbij zijn onder meer werken van Dapper, Van
Fockenbroch, Bosman, De Marrée, Reijnhout,
Gramberg, Pel, Horton, Hutchinson en Marchais.
Het lijkt er op dat Nagtglas zijn privébibliotheek
Afrika (uit zijn boekenkast in Elmina) aan het
Genootschap heeft geschonken. Daaronder is ook
een (anoniem uitgegeven) pamflet van Nagtglas
zelf onder de titel Een woord aangaande de vraag:
Wat moet Nederland doen met zijne bezittingen ter
Kuste van Guinea?" ('s Gravenhage 1863). Het zijn
er feitelijk meer dan 62 omdat er ook meerdelige
werken bij zijn.
Helaas is geen van de boeken bewaard
gebleven. Ze zullen allemaal in 1940, zoals
het merendeel van de collectie Boeken van het
Zeeuws Genootschap, slachtoffer van de brand in
de Middelburgse abdij zijn geworden.
Handschriften Elmina
In dezelfde catalogus van de bibliotheek uit
1883 wordt bij de Handschriften gesproken van
'Drie portefeuilles met aanteekeningen over de
geschiedenis en den toestand der voormalige
Nederl. bezittingen aan de westkust van Afrika,
meest verzameld door den gouverneur C.J.M.
Nagtglas (1858-1871)'.6
Nagtglas heeft een grote belangstelling voor
zijn omgeving. Om een goed beeld te krijgen
van de Nederlandse bezittingen in West-Afrika
stuurt hij zijn ambtenaren het land in om dorpen
't Is vol van schatten hier
123
