1
£arni (7/lp zï~/yO/:<
f j- yyr* y
Hester onbeweeglijk en stil slapen. Er komt wel
een verandering in de wijze van slapen, want
als de koorts verhevigt gaat zij hard snurken.
Omdat haar voorhoofd erg warm is, ligt er steeds
een kletsnatte doek op haar hoofd en regelmatig
wordt er mee over haar hoofd en langs haar
slapen gewreven.
De gevolgen van alle methoden zijn zeker
niet vruchteloos, zo stelt Van Woestenburg.
De spasmodische bewegingen houden op en
de koortsen beginnen dagelijks langzaam te
verminderen. De chirurgijn krijgt hoop. Als blijkt
dat het onderste deel van het lichaam niet meer
zo warm is, worden de kruiden van de voeten
gehaald. Van Woestenburg spuit dan nog wel
koud water in beide neusgaten en dat leidt ertoe
dat Hesters voorhoofd minder warm wordt. Op
de veertiende slaapdag is de koorts aanzienlijk
gezakt, maar de slaap blijft aan. De koortsen
komen inmiddels op te voorspellen tijden. Van
Woestenburg geeft aan dat haar mond, lippen
en tong intussen pikzwart zijn van droogheid
en dorst. Hij veronderstelt dat de 'vaste deelen
en de gansche massa van het bloed zeer sterk
geïnflameerd waren', ofwel ontstoken zijn.
Haar huid is hard en droog en er wordt geen
huiduitademing of zweten waargenomen. Er is
alleen ontlasting door urine. Hij beschrijft hoe
het vocht bij een slapende patiënt in de mond
wordt gegoten en de manier om het binnen te
houden: het zal mogelijk iemand zeer vreemd
voorkomen op wat wijze men een vast slapend
mensch iets kan krijgen, dan wij bevonden hier
het beste middel toe te zijn, het hoofd werd een
weinig opwaarts gehouden, dan eerst met een
weinig en dan zoo alleskens wat meerder in de
keel te gieten, de natuur scheen ons in ons werk
zeer behulpzaam te zijn zoo dat wij zagen, als
wij maar aanhielden, en eene gestadige zachte
beweging maakten, zoo door het schudden van
het hoofd en schouders, dat dan de intrekking zoo
door de tong als keel sterk vermeert werden, en
wij dan op dien tijd als het wel eens wilde zakken
eene groote hoeveelheid zagen in te krijgen.
Weliswaar dat het ook wel gebeurde dat men er
weinig in kon krijgen, dan nooit word langer
dan V4 uurs gewagt of men deed al weder groote
moeite om in te krijgen'. Hester krijgt daardoor
veel vocht toegediend: van de 4 deelen vocht,
die in het lichaam werden ingegoten en meer
Cett^ Jlas.m
jftc zZ-SW/a. ,i? y/ni, i
jï. I y
•p'enZy'J1,,/Lcr*/t.czj'Z /■4/l
CCsr éi.0-J n
ij Pz/v~e/ry'xz*ts/ A*. A <*-&?< fy
•e/? c/> r/y c /JcA fit
Cv-c
Utj
JLdtJ..
y sne-7i? y>
'7/zx./ijV/W
AIjl t t (Ae. /v/'/u /L/~c^trtA
rtfcttu/Aaz. Au/A' p/° A
/Uc<A~ /AA isAAcyfL-.A'trtt/
^■-it yjt-rzJ. y//-*/
taj/
'J ZuUrZ Az CoAct
tic£,,
Ar/ Ai/. />^l/ ii>/ C <*7 J-Z/-Z-JL
(fzw s/J fóni i
Recept cornu cervi (hertshoorn), in: Receptenboek, verzameling
recepten om allerlei (genees-)middelen te maken, o.a.
schoensmeer en inkt, ca. 1775. Zeeuwse Bibliotheek, Zeeuws
Genootschap, handschrift 6339, p. 29.
was dan men zou kunnen gelooven, die ik durf
bepalen op 3 a 4 botteltjes in de 24 uren'.
Vanaf die veertiende dag maakt de chirurgijn
een nieuwe kruidendrank van onder andere zout,
appelschil, hertshoorn schaafsel en zuring. Nu
krijgt zij elk uur, dag en nacht, een theekop vol
in gegoten. Op de zestiende en zeventiende dag
bespeurt hij een verandering in haar lichaam en
de slaap. De hitte in het hoofd en bovenlijf neemt
af. De polsslag wordt normaal. Op de achttiende
dag is de slaap heel licht geworden en de hitte
van het lichaam over. De volgende dag ontwaakt
de patiënte.
Wakker geworden
Het is alsof Hester normaal wakker wordt na
één nacht slapen. Zelf heeft ze dat idee ook. Ze
reageert normaal en haar lichaam reageert ook
Een vreemd ziektegeval en een wonderlijke genezing 171
