aanwezig. Ook concludeert De Man dat het de
schijn heeft met 'de nog altoos raadselachtige
hersenaandoening' te maken te hebben, die in
Italië de naam 'nona' heeft gekregen. Ook hier
moet een vraagteken bij gezet worden. De naam
nona is aan een besmettelijke hersenontsteking
gegeven en van besmettelijkheid is in Dreischor
niets bekend.
Als de waarneming van Van Woestenburg in
de Verhandelingen van het Zeeuws Genootschap
was gepubliceerd hadden meer artsen van de
ziekte kennis kunnen nemen en konden er
misschien meer mogelijkheden en oplossingen
gegeven worden.
Het is niet bekend hoe het met Hester is
vergaan na haar ziekte. Maar dankzij het
rapport van de Brouwse chirurgijn Nicolaas van
Woestenburg is haar mysterieuze ziekte en haar
bijzondere genezing bekend geworden.
Drs. E.J.M. van der Geest (1955) studeerde sociaal-
economische geschiedenis aan de Universiteit Leiden
en was wetenschappelijk medewerker van het Zeeuws
Documentatiecentrum en conservator oude drukken
en bijzondere collecties van de Zeeuwse Bibliotheek
in Middelburg. Sinds 2001 is zij conservator van de
verzameling Volkenkundige voorwerpen van het Zeeuws
Genootschap.
Noten
1 Zeeuwse Bibliotheek, Handschriften Koninklijk
Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen (KZGW),
nr 3494, Nicolaas van Woestenburg, Rapport over het
ziekteverloop van een slaapziekte bij Hester Leenderse
Speijer, 1775. Digitaal te raadplegen bij de Zeeuwse
Bibliotheek: www.dezb.nl.
Van de persoonsnamen in dit artikel zijn meerdere varia
ties bekend. De meest voorkomende naam is gebruikt.
Met dank aan Jan de la Hayze, oud-huisarts te
Middelburg, Ilja Mostert, relatiebeheerder cultuurhistorie
Schouwen-Duiveland Zeeuws Archief en Mara
Scheelings, Rijksmuseum Boerhaave Leiden.
2 W.W. Mijnhardt, 'Wetenschapsbevordering onder het
Ancien Régime: het Zeeuwsch Genootschap der Weten
schappen 1765-1794', in: Archief. Mededelingen van het
Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen,
jrg 1985, p. 1-94; Jeanine Dekker, 'Over heren van stand
en culturele erfgenamen: wetenschapsbeoefening in het
Zeeuws Genootschap bezien in het licht van de tijd', in:
Zeeland, jrg 10, nr 0, 2001, p. 2-9.
3 N.G. Oosterdijk, 'Verhandeling over een zeldzaam gebrek
van het dybeen', in: Verhandelingen van het Zeeuwsch
Genootschap der Wetenschappen, deel II, Middelburg
1771, p. 343-360. Oosterdijk (1740-1817) wordt in
1770 hoogleraar in Harderwijk en vijf jaar later in Leiden.
4 F. Nagtglas, F., Levensberichten van Zeeuwen, zijnde
een vervolg op P. de la Rue, Geletterd, staatkundig en
heldhaftig Zeeland, Middelburg 1888-1893, p. 239.
5 Sommelsdijk behoort tot 1805 tot de provincie Zeeland.
6 Zeeuws Archief-Zierikzee (ZA-Z), Archief chirurgijnsgilde
Zierikzee, inv.nr 22, p. 50, examen van Leendert van
Graafeiland, vanaf 1770 collega van Van Woestenburg in
Brouwershaven.
7 Liesbeth van der Geest, 'Spanjaerts plaester,
groene meyzalf en kostelijcke balsem. Zeventiende-
eeuws reclamedrukwerk voor geneesmiddelen', in:
Buitgemaakt en teruggevonden. Nederlandse brieven en
scheepspapieren in een Engels archief, Sailing Letters
Journaal V, 2013, p. 84-86.
8 J.Z.S. Pel, Chirurgijns, doctoren, heelmeesters en artsen
op het eiland Walcheren, Middelburg 2006, p. 10.
9 Theodorus Morel en Adrianus Boon, 'Heelkundige
aanmerking, aangaande een balzak breuk', in:
Kweekschool der Heelkunde, zynde verzamelingen en
waarneemingen, uyt de beste en nieuwste schryvers
getrokken, ten dienste dergeene, die zich in deeze
wetenschappen willen oeffenen, deel 3, Amsterdam 1771,
p. 163-171; Johannes Veirac, 'Waarneeming wegens
eene longe-teering door steenstoffe veroorzaakt', in:
Verhandelingen van het Zeeuwsch Genootschap der
Wetenschappen, deel 3, Middelburg 1773, p. 505-519.
10 Zeeuws Archief-Middelburg, Archief KZGW, inv.nr
4 vergadering 26-7-1775, p. 289-290.
11 A.A. Fokker, J.C. de Man, Levensberichten vanZeeuwsche
medici, Middelburg 1901, p. 196-197.
12 Herben, Matti en Ada Peele, 'Johannes Baars, een
orgelmaker met een crimineel verleden', in: Kroniek van
het land van de zeemeermin (Schouwen-Duiveland), jrg
45, 2020, p. 78-82.
13 ZA-Z, Archief stad Brouwershaven, inv.nr 7 Registers
resolutiën vroedschap 1737-1761, 3-8-1758, p. 157.
Een vreemd ziektegeval en een wonderlijke genezing 173
