2
3
4
43
Zeeland 31-1
geraakte figuur. In de inleiding vertelt hij
waarom. Tijdens een bezoek aan de kijkdagen
van een Amsterdams veilinghuis wordt Matsers
oog getrokken door een klein zeegezicht en kort
daarna hangt dit boven zijn bureau. De bal is
gaan rollen... want wie was die Von Brucken
Fock? De persoonlijke toon van de inleiding
illustreert de start van die zoek- en ontdek
kingstocht en maakt je nieuwsgierig naar de rest.
Zelf raakte ik betrokken bij Von Brucken
Fock toen ik mijn studie kunstgeschiedenis aan
de Universiteit van Amsterdam afsloot met een
scriptie over de kunstenaars die begin 20ste eeuw
Domburg bezochten. Een van hen was Gerard von
Brucken Fock (verder te noemen VBF). Ik schreef
in 1989 een monografie over hem in de serie
Zeeuwse Katernen2. De Stichting Marie Tak van
Poortvliet in Domburg besloot aandacht te geven
aan de zestigste sterfdag van deze componist/
schilder en benaderde mij om een expositie van
zijn kunstwerken samen te stellen. In 1995 vond
de opening plaats in het Marie Tak van Poortvliet
Museum en werden werken van VBF uitgevoerd
door o.a. het Zeeuws Orkest, met aandacht ervoor
op radio en televisie. Ook bij de tentoonstelling
verscheen een publicatie in de serie Zeeuwse
Katernen3.
Maar nu ligt daar de mooie uitgebreide
biografie geschreven door Eric Matser. De titel
van de biografie ‘De Hollandse Chopin’ verwijst
naar een uitspraak van de bekende componist
Edvard Grieg die bewondering had voor VBF’s
pianopreludes4. VBF voelde zich het meest
verbonden met de muziek, daarom is het ook
terecht dat de meeste aandacht in het onderzoek
van Matser uitgaat naar zijn muzikale prestaties.
Het opsommen van dit omvangrijke oeuvre
beslaat maar liefst zeven bladzijden. Op de
bijgevoegde CD zijn een aantal composities te
horen, variërend van kamermuziek tot liederen
en orkestwerken. De opnamen dateren uit
verschillende periodes.
Ik heb het boek met veel plezier gelezen.
Matser gebruikt een prettige schrijfstijl waarin
hij geregeld via citaten uit brieven en uit de
Levensherinneringen VBF zelf aan het woord
laat. De veelheid aan informatie, citaten en
de volle bladspiegel zorgen soms wel voor een
noodzakelijke rustpauze tijdens het lezen. Vooral
voor lezers met een grote kennis van de klassieke
muziek biedt de uitgebreide informatie over de
composities en uitvoeringen van VBF’s muzikale
werken echter veel interessants. De tekstkaders
gebruikt de auteur om nader in te gaan op
muziek-gerelateerde onderwerpen of om een
visie te geven op specifieke composities van de
hoofdpersoon van zijn verhaal.
De vele zwartwitfoto’s geven een idee van
de persoon en van de tijd waarin hij leefde.
Aan de hand van reproducties van zijn kunst
werken in eerder genoemd kleurkatern is te zien
dat de ondertitel ‘componist en schilder’ van
zelfsprekend en terecht is. Componist en schilder
Gerard von Brucken Fock zag op 28 december
1859 het levenslicht. Zijn welgestelde ouders
bewoonden toen buitenplaats ‘Ter Hooge’ te
Kouderkerke bij Middelburg. De jonge Geert
blijkt niet gehoorzaam en ‘vlijtig’ genoeg in
de ogen van zijn ouders; daarom moet hij op
kostschool in het ver weg gelegen Kampen. Zijn
broer Emile, die later ook componist wordt, blijft
thuis wonen. Vader en moeder Von Brucken
Fock zien in deze zoon een grotere potentie
en spreken dat ook uit. Het kan de verklaring
zijn voor de eeuwige onrust en onzekerheid
die Gerard zijn leven lang bleef achtervolgen.
Zelf schrijft hij erover in zijn memoires
A.J.A.ten Bruggencate, Een leven voor de kunst: G.H.G.
von Brucken Fock 1859-1935, Zeeuwse Katernen, deel 4
(1989).
A.J.A. ten Bruggencate, Gerard von Brucken Fock: een
selectie, Zeeuwse Katernen, deel 11 (1995).
Eric Matser ontdekte 152 pianopreludes, hoogtepunten
van VBF’s composities, in het Nederlands Muziek
Instituut te Den Haag. Hiervan werden in 2017
40 preludes uitgevoerd door Frank van der Laar met
negen studenten van het Amsterdams Conservatorium.
De opname is te zien en te beluisteren op youtube.
