Havenpissebed
Ligia oceanica
L andpissebedden zijn in feite op het
land levende kreeftachtigen. Om
niet uit te drogen zijn ze in het bezit van
speciale aanpassingen, zoals bijvoor
beeld een beschermende waslaag. Je
zou kunnen zeggen dat de
Havenpissebed een middenpositie
inneemt tussen de land- en waterdieren
uit de familie. Zo ontbreekt bij deze
bewoner van havens en zeedijken de
waslaag, en om uitdroging te vermijden
leeft het dier overdag diep teruggetrok
ken in spleten tussen de basaltblokken
of tussen aangespoeld wier en onder
stenen. De Havenpissebed is volledig
aangewezen op een hoge luchtvochtig
heid en een zilt milieu. Zonder er speci-
aal naar te zoeken krijg je deze talrijke
kustbewoner daarom zelden te zien,
want hij gedraagt zich als een uitgespro
ken nachtdier.
Daarom ook oogt het des te wonderlij
ker als op een hete zomerdag de
Havenpissebedden zich ineens open en
bloot op de basaltblokken vertonen.
Dat gebeurt als in hun schuilplaats de
luchtvochtigheid te hoog wordt, zodat
ze niet meer kunnen transpireren. De
lichaamstemperatuur loopt dan te hoog
op en het is op dat soort momenten dat
een Havenpissebed zich gedurende
korte tijd tussen de badgasten begeeft.
Temperatuurregulatie en vochthuishou
ding; daar gaat het om bij een koud
bloedig dier dat zijn leven slijt in een
extreem milieu als de bovenkant van de
getijdenzone. Ten behoeve van de tem
peratuurregulatie kan een Haven
pissebed zijn kleur aanpassen aan de
omgeving. Door lichter of donkerder te
worden kan een pissebed sneller of juist
langzamer warmte opnemen. Als het in
zijn schuilplaats te koud wordt, zoekt
een Havenpissebed een donkere achter
grond op en kleurt dan zelf ook binnen
een half uur donkerder, zodat de warm-
te-absorptie hoger wordt.
De Havenpissebed leeft langs de
Atlantische kust van Noorwegen tot
Marokko. Ook in Noord-Amerika komt
het dier voor, maar waarschijnlijk is het
daar geïntroduceerd door de mens. Van
alle uurhokken waarin de Haven
pissebed in Nederland voorkomt ligt
ongeveer de helft in het Deltagebied. In
het noorden van Nederland is de soort,
met name na de afdamming van de
Zuiderzee, op tal van plaatsen verdwe
nen.
Havenpissebed
84
