Oranje zandoogje
Pyronia titfionus
I
Cornellie Jol
Mannetje
Vrouwtje
Wie 's zomers in Zeeland op vlinderjacht gaat
zal het oranje zandoogje zeker niet over het
hoofd zien. Het is één van de meest voorko
mende vlindersoorten in onze provincie. Dit vrij
kleine zandoogje, met zijn in de vlucht duidelijk
waarneembare oranje uiterlijk, is gemakkelijk
te onderscheiden van het bruin zandoogje. De
voor- en achtervleugels van het oranje zand
oogje zijn aan de binnenkant oranje gekleurd,
omzoomd met een bruine rand. Het mannetje
heeft bovendien nog een donker veld met geur-
schubben op de voorvleugel, de zogenaamde
geurstreep, die bij het vrouwtje ontbreekt. Bij
het bruin zandoogje overheerst het bruin. Het
vrouwtje van deze soort heeft wel een oranje
vlek in de voorvleugel, echter zo klein dat het
er in de vlucht minder oranje uitziet dan het
oranje zandoogje. Als de vlinder met de
vleugels dichtgeklapt zit, zie je dat de onder
vleugels meer contrast vertonen dan die van
het bruin zandoogje. Bovendien heeft de kern
van de zwarte oogvlek op de voorvleugel altijd
twee witte stipjes, terwijl de oogvlek van het
bruin zandoogje er meestal één heeft.
Voorkomen en leefgebied
De verspreiding in Nederland bestaat uit twee
gescheiden kerngebieden. In Noord-Nederland
komt het oranje zandoogje veel voor in de
grensstreek van Friesland en Drenthe, de
zuidelijke populaties worden gevonden
beneden de grote rivieren in Zeeland, Brabant
en Noord-Limburg. Het voorkomen van het
oranje zandoogje in Nederland heeft inter
nationale aandacht. Op de Rode Lijst voor
dagvlinders wordt het een soort genoemd van
internationale betekenis, wat inhoudt dat een
belangrijk deel van het Europese areaal in
Nederland ligt. Hier staat het oranje zandoog
je niet op de Rode Lijst omdat er ten opzichte
van het verleden geen achteruitgang van
betekenis is geconstateerd. Een zwaartepunt
van voorkomen van deze soort in Nederland
ligt in Zeeland. Dat schept verantwoordelijk
heid. Belangrijk is dat de ontwikkelingen van
de soort blijvend gevolgd worden door
bijvoorbeeld monitoring. Van de losse waar
nemingen kan per jaar het waarnemings
gemiddelde berekend worden om de ontwikke
lingen in de tijd te volgen. Het oranje
zandoogje is in Zeeland een zeer algemene
standvlinder die in bijna elk kilometerhok,
behalve in een stedelijke omgeving, te vinden
is. De vlinder komt vooral voor in ruigtes van
lijnvormige landschapselementen zoals sloot
kanten, bermen, dijken en houtwallen. Omdat
in Zeeland veel van deze landschapselementen
voorkomen gedijt de soort hier erg goed.
Daardoor worden soms grote aantallen waar
genomen, zoals op 19 juli 1995, toen in
Schelphoek (bij Wolphaartsdijk) 504 exempla
ren, en in Oud-Sabbinge 372 exemplaren
werden gezien. Op 8 augustus 1996 werden
250 exemplaren waargenomen op de voor
malige zeedijk van Noord-Beveland aan de
noordkant van de Schotsman. Ook worden in
Tauncu. Zcetandica.