iPi 11 Grote vos Nymphafis yotycfiloros Dambordje Mefanargia galatfiea mei worden waargenomen. Toch is de kans daarop erg klein, omdat de rouwmantel zeld zaam is geworden in ons land. Een verklaring daarvoor is niet bekend. Zeeuwse waarnemin gen werden vooral gedaan in augustus en sep tember 1995, toen rouwmantels gezien wer den bij Nieuw-Haamstede, Westkapelle, 's-Cravenpolder, Kapelle en Middelburg. 1995 was een jaar waarin ook in de rest van Nederland veel rouwmantels werden waarge nomen. In 2002 is de rouwmantel op Walcheren (Schellach) en in Zeeuws- Vlaanderen (Biervliet) gezien. De grote vos lijkt wat betreft leefwijze sterk op de rouwmantel. Het is een zeldzame soort die ook in een bosrijke omgeving kan worden aan getroffen. Er is slechts één generatie, die vanaf eind juni tot in de herfst vliegt. Omdat de vlin ders nauwelijks bloemen bezoeken, zijn ze niet zo makkelijk te vinden. Waardplanten voor de rups zijn iep, wilg, populier, prunus en diverse fruitbomen. Voor de Tweede Wereldoorlog kwam de grote vos in Zeeland op diverse plaatsen vrij veel voor. De oorzaak van de achteruitgang is onbekend. Mogelijk dat het verdwijnen van veel iepen door de iepziekte een rol daarin heeft gespeeld, maar er zullen wellicht ook andere factoren een rol spelen, zoals het gebruik van insecticiden. Sluipwespen kunnen bijvoorbeeld zorgen voor het verloren gaan van veel rupsen van deze soort. Het vleugelpatroon van de grote vos komt overeen met dat van de kleine vos, en zou daar dus mee verwisseld kunnen worden. De kleuren zijn echter valer en het wit op de bovenkant van de vleugels ontbreekt. De naam duidt ook ai aan dat de grote vos groter is. Ten opzichte van de eerste helft van de vorige eeuw is de soort met maar liefst 93% achteruit gegaan. De grote vos komt dan ook voor op de Rode Lijst van de dagvlinders, en hoort bij de bedreigde soorten. Vroeger kwam de soort in Zeeland geregeld voor. Vanaf 1993 gaat het echter om af en toe een waarneming. Vindplaatsen waren de Braakman, Groot- Valkenisse, Dijkwater, Bruinisse, Langeweegje en Rilland-Bath. De laatste waarneming is gedaan in 2002 en komt uit Oostkapeile. Het is echter niet uitgesloten dat er hier of daar in de provincie nog een kleine populatie voor komt van de grote vos. Het dambordje hoort bij de familie van de zandoogjes. Het is een zwarte vlinder met witte vlekken, in het vlekkenpatroon komt nogal wat variatie voor. In Nederland komt de soort alleen nog in het oosten en zuiden voor, in België is de soort wat algemener. De vlieg- tijd is van eind juni tot in augustus. Kalkgraslanden, vochtige weiden en open graslanden zijn de gebieden waar het dam bordje nog kan worden waargenomen. De rup sen leven van diverse grassoorten. De soort overwintert als rups. Het dambordje werd in Zeeland gezien in 1982 bij Middelburg. Het is de enige waarneming van deze soort in onze provincie. Hoe betrouwbaar deze waarneming is valt helaas niet na te gaan. 122 TauncL, ZeeCantficcu,

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Landschap - Fauna Zeelandica | 2003 | | pagina 126