Atalanta
Vanessa atafanta
Floor Arts
FaunaZeefatufica
Wat veel mensen niet weten is dat er ook in
Nederland vlindersoorten zijn die jaarlijks over
grote afstanden trekken. De atalanta is zo'n
trekvlinder. In het voorjaar trekt de soort
vanuit Zuid-Europa naar Nederland en in het
najaar vliegen de atalanta's weer terug. Het is
een relatief grote vlinder. Kenmerkend is de
donkere bruinzwarte basiskleur van de
vleugels met op de voorvleugel een oranje
baan en witte tipjes in de vleugelpunt. De
vlucht is snel, doelgericht en krachtig.
Voorkomen en leefgebied
Atalanta's komen in allerlei biotopen voor.
Zeer open gebieden worden niet gemeden
maar zijn minder favoriet. Tijdens de trek
hebben de vlinders de neiging tot het volgen
van lintvormige elementen in het landschap.
De voor Walcheren karakteristieke wegen met
bomen en struiken zijn hier een goed voor
beeld van. Langs deze wegen zijn altijd wel
enkele atalanta's aan te treffen. Tijdens de
onderzoeksperiode werd de soort in 917 van
de 1934 kiiometerhokken aangetroffen. De
atalanta is een zeer algemeen voorkomende
soort in Zeeland. Het aantal atalanta's dat
jaarlijks wordt waargenomen fluctueert echter
sterk. In Nederland zijn vanaf 1939 waar
nemingen van trekvlinders verzameld en
gerapporteerd. De laatste 50 jaar werden
gemiddeld 10.000 atalanta's per jaar gemeld,
in 1995, 1999 en 2000 werden meer dan
30.000 exemplaren gemeld, in 2000 werden
in Nederland 41.194 exemplaren geteld, het
hoogste aantal na 1964, toen 135.000
atalanta's werden geteld. Een enkele atalanta
wordt al op een mooie zonnige dag in februari
of maart waargenomen. Dit zijn atalanta's die
als vlinder hebben overwinterd. In Nederland
is dit uitzonderlijk, maar in Zeeland lijkt over
winteren frequenter voor te komen (23
december 1999 Hulst, 22 januari 2000
Kortgene, 5 februari 2000 Cadzand, 7 decem
ber 2000 Vlissingen, 8 februari 2001
Bruinisse, 13 en 15 februari 2001 Hulst, 18
december 2001 Noordgouwe). De eerste
trekkers uit het zuiden bereiken ons land
gewoonlijk in de tweede helft van april. In
Zeeland nemen tot begin juni de aantallen
bijna wekelijks toe. Dit zijn de vlinders die
vanuit zuidelijke streken Nederland bereikt
hebben. Vanaf half juni komen er nauwelijks
exemplaren meer uit het zuiden en beginnen
de atalanta's zich voort te planten. Enkele
weken later, vanaf half juli, komen de eerste
vlinders uit de poppen en zien we de aantallen
weer toenemen. Dit bereikt in Zeeland een
hoogtepunt in de maand augustus. Zowel de
verspreiding als de aantallen zijn dan maxi
maal. De trek is volop aan de gang en in som
mige jaren kan bij gunstige weersomstandig
heden massale trek naar het zuiden optreden.
In september is de soort bij goed weer altijd
aanwezig en kunnen dagen met sterke trek
optreden. Spectaculair waren de aantallen die