5^3
Tussen mond en anus bevindt zich een
maagholte bezet met trilharen, en er
is een simpele vorm van slokdarm en
einddarm. De wand van het lichaam is
niet veel meer dan twee lagen huidcellen
met daartussen een gelatineuze massa,
waarin wat losse en gefixeerde cellen
zitten. Een zenuwknoop en wat
spiervezels op de juiste plaatsen, en
daarmee hebben we het wel gehad.
Trilharen op de tentakels zorgen
voor een waterstroom, waardoor
voedseldeeltjes (detritus, plantaardig
en dierlijk plankton) aangevoerd
worden. Die worden ingevangen
door andere trilharen, die ze naar de
mondopening vervoeren.
De groep kent ongeslachtelijke, zowel
als geslachtelijke voortplanting. Bij
alle soorten vindt ongeslachtelijke
voortplanting plaats door het afsnoeren
van stukjes weefsel die dan weer
tot nieuwe individuen uitgroeien.
Bij solitaire soorten gebeurt dat aan
de kelk. Maar bij kolonievormende
soorten groeien nieuwe individuen uit
de stolonen, of soms uit rechtopstaande
delen van de kolonie. Zo kunnen
tamelijk uitgebreide kolonies gevormd
worden.
Geslachtelijke voortplanting komt ook
voor. Er zijn zowel tweehuizige als
hermafrodiete soorten (bij de eerste
kun je onderscheid maken tussen
vrouwelijke en mannelijke individuen;
1 mond
2 anus
3 maag
4 tentakel
5 zenuwknoop
6 klierweefsel
7 broedruimte
8 steel
hermafrodiet betekent dat een individu
zowel mannelijke als vrouwelijke
voortplantingsorganen heeft). Voor
zover bekend vindt inwendige
bevruchting plaats - hoewel het
onduidelijk is hoe de spermacellen de
eierstokken bereiken. De ontwikkeling
van de eieren vindt vervolgens plaats
in een gedeeltelijk open ruimte tussen
de tentakels (een soort half-open
broedbuidel dus). Uit de eieren komt
een larve die met trilharen bedekt is
en "trochophora" genoemd wordt.
Hij lijkt een beetje op de larven van
wormen en weekdieren. Na korte tijd
in het plankton rondgezwommen te
hebben, gaan de larven zich vastzetten
op de ondergrond en ondergaan een
ingewikkelde gedaanteverwisseling
om volwassen kelkwormen te kunnen
worden.
Als de omstandigheden ongunstig
worden kunnen kelkwormen hun kelk
afwerpen. Ze zij n dan minder kwetsbaar,
en wachten tot de omstandigheden
weer gunstig worden om dan nieuwe
kelken te vormen.
In Zeeland hebben we te maken met
een viertal soorten, behorende tot
twee geslachten, en dat zijn tevens de
twee geslachten van kolonievormende
soorten. De overige drie geslachten
omvatten alleen solitaire soorten. De
vier bedoelde soorten zijn:
Barentsia gracilis M. Sars 1935),
143
2
Bouwplan Kelkworm
Zeefauna in "Zeeland
