niet meer kunnen zwemmenwaarna ze
zich vestigen op de bodem. Zeeappels
worden routinematig gebruikt voor
toxiciteitstesten. Dat gebeurt niet alleen
bij volwassen dieren, maar ook wordt
de bevruchting onder geconditioneerde
omstandighedenbestudeerd. Zo kunnen
proeven met zee-egels onder meer
belangrijke aanwijzingen opleveren
voor de giftigheid van bepaalde
bodems.
Eetbare zeeappel
(Echinus esculentus (Linnaeus 1758))
De Eetbare zeeappel valt op door zijn
grootte. Een volwassen exemplaar kan
een doorsnede van zo'n 16 centimeter
bereiken en dat is dan nog exclusief
de - overigens relatief korte - stekels.
In het algemeen zijn zeeappels paars
van kleur, maar als basiskleur kunnen
ook allerlei tinten oranjerood worden
aangetroffen. Ook gele, groene en
purperkleurige exemplaren komen
voor. Soms kunnen de stekels witachtig
zijn, waarbij deze fraai afsteken tegen
hun ondergrond. De Eetbare zeeappel
kan soms bastaarderen met de verwante
Echinus acutus en in dat geval kan
determinatie problemen opleveren.
De Eetbare zeeappel is een noord
oost Atlantische soort, die in West
Europa verspreid is vanaf Spanje en
Portugal, noordwaarts tot in het hoge
noorden van Zweden en Noorwegen.
Langs rotskusten is het in de regel
een gewone soort. Als typische
rotskustbewoner hoort deze soort in
Nederland van origine niet thuis. Onze
kunstmatige rotskusten in de vorm van
stenen dijkbekledingen zijn kennelijk
voor deze soort geen volwaardig
alternatief. Pas in mei 2002 werd voor
het eerst een exemplaar ontdekt, en
wel in de Oosterschelde ter hoogte van
Wemeldinge. Verondersteld wordt dat
dit volwassen exemplaar in Nederland
geboren en opgegroeid is, omdat het
nauwelijks aannemelijk lijkt dat zo'n
broos dier tijdens een lange zeereis
onbeschadigd zou blijven. De Eetbare
zeeappel wordt veelvuldig gegeten
door bijvoorbeeld kabeljauwen en
zeehonden. In Zuid-Europa leeft de
zeester Marthasterias glacialis, die
ondanks het stekelige uiterlijk ook
zeeappels op het menu heeft staan.
Maar de naam heeft betrekking op
menselijke consumptie van de eieren
en geslachtsklieren in het verleden.
Binnen één seizoen kunnen wel 20.000
eieren geproduceerd worden.
De Eetbare zeeappel graast kleine algen
(met name groenwieren) op rotskusten.
Ook mosdiertjes staan op het menu.
De Eetbare zeeappel is een echte
diepzeeduiker. Er zijn exemplaren
aangetroffen tot op een diepte van meer
dan 1200 meter! De eieren worden
pas in het water bevrucht en waar
zee-egels algemeen voorkomen is de
bevruchting geen probleem. Zeldzame
soorten die in lage dichtheden leven
communiceren via geuren die worden
meegevoerd met stromingen in het
166
(fauna /(eelandica
