speciale bewaarcondities nodig voor
micro-morfologisch en/of DNA-
onderzoek: ethanol en diepvriezen
(Gretchen Lambert, 2004 via www.
woodshole.er.usgs.gov)
Vastleggen van gegevens als datum,
vindplaats etc. is gebruikelijk.
Wat zijn zakpijpen eigenlijk?
In vrijwel ieder leerboek biologie
wordt aan deze toch vaak onooglijke
groep dieren aandacht besteed. Dat
komt omdat ze in het larvenstadium
beschikken over een hersenblaasje
met een uitloper, de zogenoemde
neurale buis. Dit neurale buisje is
vergelijkbaar met ons ruggenmerg,
een primitief zenuwstelsel. Aan de
buikzijde hiervan heeft zich een
stevigheidsorgaan ontwikkeld, de
chorda dorsalis. Bij het hersenblaasje
liggen voorts een lichtgevoelig orgaan
en een evenwichtsorgaan.
Zowel de neurale buis als de chorda
liggen in een staartvormig aanhangsel,
zoals hieronder te zien is.
Na het larvestadium verdwijnen deze
bijzondere onderdelen weer. Het maakt
echter wel dat deze dieren gerekend
worden tot de allereenvoudigste vorm
van gewervelde dieren, de stam der
Chordata. Vroeger, toen men deze
kennis nog niet bezat, werden ze tot de
weekdieren gerekend.
Wanneer de larve zich gevestigd heeft,
verdwijnt de staart met de neurale buis,
het hersenzakje degenereert tot een
hersenknopje en het lichaam ondergaat
dan een totale gedaante verwisseling
tot zakpijp. De larve, die is ontstaan
uit de bevruchte eicel, dient vooral
de verspreiding en leeft enkele uren
tot enkele dagen in de waterkolom.
Daarna volgt de aanhechting aan
een ondergrond. Er volgt een
gedaanteverwisseling, waarbij de in-
en uitstroomopening hun min of meer
definitieve positie innemen en het
darmkanaal zich verder ontwikkelt.
Er zijn ook huidcellen ontwikkeld, die
de mantel of tunica vormen. Aan de
naam tunicain dit verband te vertalen
dorsaal (rugzijde)
pi"
Ii ventraal (buikzijde)
naar Buizer 1983 0,1 mm
Geschematiseerd model van een zakpijplarve, juist voor de gedaanteverwisseling. 1 Aanhechtpapillen
2. Orale sifo; 3. Hersenblaasje met ocellus en otoliet; 4. Atriale sifo; 5. Maag; 6. Voortzetting centraal
zenuwstelsel; 7. Endostyl; 8. Hart; 9. Chorda dorsalis.
173
Zeefauna in 'Zeeland
