name in Zeeland, een buitenbeentje
voor: de maximaal 4 cm grote steelkwal,
Haliclystus auricula. Het is, in
tegenstelling tot de overige Scyphozoa,
een bodembewoner, van ondiep water
op het noordelijk halfrond. Slechts
twee personen hebben in Nederland
steelkwalletjes gezien, beide Zeeuwen
(zie Faasse, 1990).
Kompaskwal
Chrysaora hysoscella, Linnaeus
1766)
De Kompaskwal kreeg zijn naam
door de 16 v-vormige strepen op
de bovenzijde van het scherm. Dit
patroon wordt echter dikwijls verhuld
door meer of minder pigmentatie in
diverse kleuren van wit, geel, oranje
tot bruin en er bestaan ook kleurloze
exemplaren (Russell, 1970). Tot een
doorsnede van 4 cm lijken ze sterk
op jonge Parelkwallen Pelagia
noctiluca, Forskal, 1775)), zie De
Blauwe (2003) en onder opmerkingen.
Als zij kleiner dan 8 cm zijn,
hebben Kompaskwallen zelden een
spoor van strepen op het scherm.
Ook grotere exemplaren kunnen door
de verschillende basiskleuren en de
kleuren van de al of niet aanwezige
strepen verwarring opleveren. Het
scherm van een volwassenKompaskwal
heeft een doorsnede van max. 30 cm,
meestal veel minder. Er zijn dan 24
randtentakels, in groepen van drie, die
een paar meter lang kunnen worden.
In ingetrokken toestand zijn ze niet
langer dan een paar cm. Het fraaiste
aan een Kompaskwal zijn misschien
de mondflappen, vier tentakel-achtige
verlengingen van de mond, die sierlijk
de bewegingen van het scherm volgen.
Deze mondflappen, in kleuren die
net zo gevarieerd zijn als die van het
scherm, kunnen tot vijf maal zo lang
zijn als de doorsnede van het scherm.
Kompaskwallen zijn hermafrodiet.
Bevruchting vindt plaats in of dicht bij
een ouderdier en de ontwikkeling tot
larve (planula genaamd) in het lichaam
van een ouderdier. Zoals de meeste
schijfkwallen kent de Kompaskwal
zogenaamde fasewisseling: volwassen
Schets van het seizoensgewijze optreden van schijfkwallen
langs de Nederlandse kust.
o oorkwal, b blauwe haarkwal, k kompaskwal, z
zeepaddestoel
10
11 12
Deze schets kan slechts een benadering van de
zijn omdat het optreden van schijfkwallen per
werkelijkheid
jaar varieert.
83
^eefauna in eefand
