kwallen produceren 's zomers
geslachtscellen die na bevruchting tot
een vrijzwemmende larve leiden. De
larve kan tenminste 4 weken tot het
plankton behoren, waarna hij zich op
een ondergrond vestigt en in een poliep
verandert. De poliep zorgt voor een
ongeslachtelijke produktie van jonge
kwalletjes door zich in te snoeren
(strobilatie genaamd). Het laatste
gebeurt bij temperaturen tussen 8 en
12 graden Celcius (Van Erp, 1958).
Het is al meer dan honderd jaar bekend
dat Kompaskwallen zich voornamelijk
voeden met andere kwalachtigen
en pijlwormen. Net als alle andere
kwallen worden Kompaskwallen
gegeten door diverse vissoorten en,
als ze in ondiep water geraken, door
een groot aantal bodemdieren, zoals
krabben, heremieten en zeeanemonen,
enz. Jonge visjes, zoals Horsmakrelen
{Trachurus trachurusen Wijtingen
Merlangius merlanguszoeken
bescherming tussen de tentakels, maar
dikwijls ook zwemmen ze boven het
scherm en "volgen" de kwal in zijn
bewegingen. Elders verenigen zich
nog andere vissoorten met kwallen,
zie Thiel (1978). De Kompaskwal is
een tamelijk gewone soort langs onze
kust, die in de zomer het algemeenst is.
Niettemin is hij minder algemeen dan
bijv. de Blauwe haarkwal of de Oorkwal.
In de Grevelingen komt hij momenteel
minder vaak voor, maar dat zou kunnen
veranderen als de doorlaat permanent
open blijft. Het verspreidingsgebied
van de Kompaskwal beslaat een groot
deel van de oostelijke Atlantische
Oceaan. Het gaat van Noorwegen tot
en met Zuid-Afrika, de Middellandse
Zee inbegrepen. Er bestaan bovendien
nog drie andere soorten van het
genus Chrysaora in de Atlantische
Oceaan (Mianzan Cornelius, 1999).
Tenminste één ervan, Chrysaora
quinquecirrha (Desor, 1848), kan
mensen behoorlijk beschadigen, in
tegenstelling tot de kompaskwal uit de
zuidelijke Noordzee.
Opmerkingen
Hiervoor is al gewezen op de
mogelijke verwisseling van jonge
Kompaskwallen met Parelkwallen.
Omdat Parelkwallen, al vanaf 1768,
af en toe bij ons gesignaleerd werden
(Van der Baan, 1967), is het gevaar
van verwisseling niet denkbeeldig.
Volwassen Parelkwallen zijn door hun
kleur in Europa onmiskenbaar, maar
met jonge exemplaren kan dat anders
zijn. Op het internet hebben bovendien
foto's van jonge Kompaskwallen uit
Zeeland gecirculeerd met een verzoek
tot identificatie. Determinatie van
een Kompaskwal moet dan ook met
de nodige kennis en omzichtigheid
plaatsvinden, zeker als het om kleine
of afwijkend gekleurde exemplaren
84
Jauna ü^eefanctica
