IK
netelkapsels, hoegenaamd geen rovers
hadden. Zij zouden een zogenaamd
"dead end" in de voedselketens in zee
vormen, d.w.z. zij zouden geen last
hebben van parasieten of rovers. Als
dat zou betekenen dat sommige dieren
onaantastbaar zijn voor predatie of
parasitisme, betekent 't dan dat hun
evolutie door faliekant andere factoren
werd beïnvloed dan bij alle overige
dieren? Zeer onwaarschijnlijk. We
kennen inmiddels meer dan honderd
vissoorten die kwalachtige dieren
eten (Ates, 1988; Arai, 1988) en hun
aantal neemt nog steeds toe. Er is,
behalve de vissen, een reeks van dieren
die kwallenweefsel ten eigen nutte
gebruiken. Zeeanemonen bijvoorbeeld
(zie Ates, 2002). Een parasiet met een
gigantische invloed op schijfkwallen
is een vlokreeft met de eeuwenoude
naam Kwalvlo Hyperia galba), zie
Ates, 1999. Haarkwallen en mensen
gaan moeilijk samen. Mensen kunnen
meters van een haarkwal zwemmen
en niettemin door één tentakel
geraakt worden. Dat komt door de
manier van vissen die haarkwallen
erop na houden. Als de huid van die
mensen onbeschermd is, ontstaan rode
striemen op plaatsen waar de tentakel
vastgeplakt zit. Blaarvorming, soms
gepaard gaande met ontsteking, komt
veel voor. De jeukende pijn is heftig.
Hij kan dagenlang aanhouden en
krabben leidt sneller tot ontstekingen.
Blokjes ijs op de wond kunnen helpen.
Gebruik echter geen azijn! Hoewel
dit vroeger als een goed middel tegen
kwallensteken beschouwd werd, heeft
onderzoek uitgewezen, dat bij een
aantal kwallensoorten de netelkapsels
niet geneutraliseerd worden of er zelfs
door gaan ontladen. Haarkwallen
behoren tot deze groep, evenals de
Kruiskwal. Waar mensen vooral voor
moeten oppassen is dat netelkapsels
of het gif dat zij bevatten in hun
ogen terechtkomen. Onherstelbare
oogbeschadiging zou het gevolg
kunnen zijn. Voor alle neteldieren
geldt trouwens dat we zeer voorzichtig
moeten zijn als het gaat om onze
ogen. Onvoorzichtige bezoekers van
het strand lopen eveneens gevaar:
aangespoelde haarkwallen behouden
nog geruime tijd hun vermogen tot
steken. De Gele haarkwal is veel
gevaarlijker dan de Blauwe. Als genoeg
blote huid geraakt wordt, kunnen,
in versterkte mate bovenop hetgeen
hiervoor gemeld werd over de Blauwe
haarkwal, buitengewone vermoeidheid
en irritatie van de luchtwegen optreden.
Gelukkig zijn we niet allemaal even
gevoelig voor het gif van de gele
haarkwal, maar na de eerste ervaring
zal ieder mens proberen vooral
deze soort te vermijden. Gevoelige
mensen lopen, als zij door voldoende
tentakels geraakt worden, zelfs kans
op vergaande ademhalingsproblemen
en hartritme-stoornissen. In sommige
gevallen kunnen mensen allergie
87
ieie naarhcwa
'eefauna in ^edand
