BAND
HEIDELIBEL
Sympctrum pedeOanum
Lucien Calk
BIOTOOP
GEDRAG
IN ZEELAND
De Bandheidelibel is de gemakkelijkst te her
kennen libel in Nederland. Het is de enige soort
met bruine banden over de vleugels. Zoals bij
de meeste heidelibellen hebben de uitgekleurde
mannetjes een roodgekleurd lijf, bij de vrouwtjes
is dit bruin.
Binnen Nederland is de Bandheidelibel bepaald
niet algemeen. Ze komt voornamelijk in Zuid
oost-Nederland voor. Ondanks haar vooruitgang
in de jaren '90 is het een kwetsbare soort. Op de
Rode Lijst heeft ze de status 'gevoelig'.
De Bandheidelibel plant zich voort in met water
planten begroeide, stilstaande of zwak stromende
wateren. Als optimaal biotoop gelden sloten in
agrarisch gebied. Zelfs 'onooglijke sloten' worden
genoemd als biotoop. Dit biotoop is in Zeeland
voldoende voorhanden, maar waarschijnlijk is
deze beschrijving van het optimum biotoop enigs
zins eenzijdig. Het water moet in ieder geval zoet
zijn en gebufferd; sterk zure (niet gebufferde)
wateren behoren niet tot het optimum biotoop.
Het is waarschijnlijk dat de soort houdt van
plaatsen waar voedselrijk water gemengd wordt
met minder voedselrijk en kalkrijk grondwater. De
Bandheidelibel komt ook voor in laagveenachtige
plassen op zandgrond, ook hier is invloed van
kalkrijk water kenmerkend. Dit sluit wel aan bij
de Zeeuwse vindplaatsen.
Opmerkelijk is dat bij deze soort de dieren vaak
in groepjes werden waargenomen. De vraag is
of deze al zwervend bij elkaar gebleven zijn, en
108 Fauna Zeefancfica
zo Zeeland hebben bereikt, of dat er toch voort
planting is geweest, en dat de groepjes uit lokale
uitsluipers bestaan. Het kan natuurlijk ook zo
zijn dat de dieren elkaar op geschikte plaatsen
vinden. Om deze vraag te beantwoorden is het
nuttig om bij nieuwe waarnemingen van volwas
sen Bandheidelibellen goed naar larvehuidjes te
zoeken.
Zeer zeldzaam, alleen in Zuidoost-Zeeuws-Vlaan-
deren, langs het dekzandgebied.
Recent zijn er twee kleine invasies in Zeeland
geweest. In 1997 in een sloot bij de Zwartenhoek
bij Axel, waar 3 mannetjes aanwezig waren die
territoriaal gedrag vertoonden. De dieren verble
ven daar tenminste van 11 augustus tot en met
13 september.
Op 15 augustus 2004 werd een mannetje gezien
aan de Fortdijk bij Koewacht. En op 24 augustus
werden zelfs 10 dieren waargenomen bij Fort St.
Jacob te Axel. Dit fort ligt aan dezelfde Fortdijk
op een afstand van 3,5 km verwijderd van de eer
ste plek. Daags na deze waarneming waren alle
dieren op St. Jacob alweer verdwenen.
De Zeeuwse vindplaatsen liggen allemaal in de
overgangszone van het Zeeuws-Vlaamse dek
zandgebied naar het zeekleigebied. De sloot bij
Zwartenhoek was ondiep en had deels kale, deels
begroeide oevers en langzaam stromend water.
Bij Fort St. Jacob werden de mannetjes gezien
dicht bij de ringgracht. Hier is het water wat die
per en zijn alle oevers geheel begroeid.
Er is geen enkele aanwijzing dat de Bandheideli
bel zich in Zeeland heeft voortgeplant.
