DWERG SPITSMUIS
Sorex minutus
door Jeroen Willemsen
Het vriest dat het kraakt; plassen en sloten zijn stijf
bevroren. Het is januari 1996 - wie verzint het in vre
desnaam om op zo'n moment muizen te gaan van
genOké, de theorie is, zo is mij verteld, dat in de win
ter bosmuizen en rosse woel muizen minder actief zijn
en dat daardoor de kans groter is dat je muizen vangt
die ook in de winter veel naar eten moeten zoeken.
Spitsmuizen bijvoorbeeld. En ja hoor, bij het legen
van een val die wel érg weinig weegt, komt hij naar
buiten: de dwergspitsmuis. Zó ondenkbaar klein dat
je bang bent om hem fijn te knijpen als je hem op zou
pakken. We doen het beestje in een bak om hem beter
te kunnen bekijken. Zijn snuitje driftig op en neer be
wegend verkent de muis zijn nieuwe omgeving. Wat
een wonderschone vertoning. Gauw geven we de het
diertje zijn vrijheid weer terug en laten hem los waar
hij thuis hoort: in de strooisel laag van de ruigte.
Uiterlijk en kenmerken
De dwergspitsmuis is met zijn lichaamslengte van 40 a 65 mm
het kleinste zoogdier van Nederland; de staart lengte is maxi
maal 47 mm. De rug is (donkerbruin en laag op de flanken gaat
deze kleur abrupt over in het vuilwit van de buik. De oren zitten
min of meer verborgen in de vacht. De dwergspitsmuis is makke
lijk te herkennen aan zijn lange, vrij dikke staart (meer dan 70%
van de lichaamslengte) die aan de basis een duidelijk zichtbare
insnoering heeft. Zoals bij alle Sorex-soorten zijn de tandpunten
rood, maar dat kan bij oudere dieren soms moeilijk te zien zijn
vanwege slijtage van het gebit.
Waarnemingen dwergspitsmuis 1989 - 2008.
Verspreiding
Dwergspitsmuizen komen in heel Europa voor, met uitzondering
van de Middellandse Zeekust en het zuidelijk deel van het Ibe
risch schiereiland. In Ierland is de dwergspitsmuis de enige spits-
muizensoort. Opvallend is dat het DNA van de Ierse spitsmuizen
afwijkt van dat van soortgenoten in Engeland en op het Europese
vasteland. De dwergspitsmuis is in staat om eilanden te koloni
seren en komt op enkele (maar niet alle) Waddeneilanden voor.
Gedrag
Zoals alle spitsmuizen is de dwergspitsmuis een zeer actief dier
tje dat bijna constant in beweging is en daardoor veel eten nodig
°/o dwergspitsmuis in braakballen (stipgrootte gekoppeld aan aantal geplozen prooidieren)
56 Fauna Zeelandica