04
BENE STUDIE
nu met meer ernst en nadruk, was er spraak van
vrede met Spanje, waaraan niet weinig de behoefte
gevoeld werd. Met het verschil van inzigten hier
omtrent onder Willem II hing zamen het gevoe
len van al of niet afdanken van overtollige troepen.
Zij die den oorlog voorstondenof dit schenen te zul
len doenzoo van elders ondersteuning te gemoet
kwamwaren gestemd tegen afdanking op te ruime
schaal. Onder de voorstanders van de aanhouding
stelde men den prins voor; de staten, met name die
van Holland, helden over tot de afdanking en den
vrede. Het rijke en handeldrijvende Holland gevoel
de al beleed het haar niet in een stelselde staat
huishoudkundige waarheiddat oorlog vernietiger,
vrede bevorderaar is van welvaart. De magtige doch
door zware offers dikwerf uitgeputte provincie klaagde
over die lasten, in grootste getal door haar te dra
gen lastendie dadelijken invloed hadden op de wel
vaart harer burgers. En, al verloor zij niet uit het
oogdat de oorlog ook voor haar geweest was een
middel tot grootere welvaart; al bekende zij zonder
achterhoudendheiddat wat daartoe veel had bijgedra
gen, de oprigting namelijk eener Oost- en West-
Indische compagnie met al hare gevolgen, inden be
ginne vooral zoo heilrijk voor ons land, dat dit een
gevolg was geweest, ontsproten uit dien oorlog; toch
vergat Holland niet een oog te slaan in de mogelijke
toekomst en sloot dat oog niet voor 't dagen van nieuwe
moeijelijkhedendie den gezigteinder begonnen te be
wolken. Dat gewest liet niet onopgemerkt, dat andere
