m9ÊÊÊB
6 8 EENE STUDIE
of kwalijk handelen van beide partijen, men zoude een
dieper onderzoek instellen moeten, dan overeenkwam
met het plan dat wij ons voorgelegd hebben. We zouden
moeten nagaan uit welk oogpunt de prins heeft gehan
deld, en of de neiging, welke men hem toeschreef, te
dingen, namelijk, naar hooger gezag dan de unie hem
kon toestaan, of die neiging, gevoed door zijne ver
binding aan het engelsche koninklijke geslacht, de
drijfveer mag geweest zijn van een gedragdat van
despotisme en willekeur alsdan niet vrij te pleiten zou
wezen. We zouden er mede in verband moeten beschou
wen eene beschuldiging, hem aangewreven, van heime
lijk den oorlog met Spanje te hebben willen hernieuwd
zienen in geval van waar bevinding van dat al
leszou ons besluit moeten zijn, dat Willem II,
met het vele goede dat hij van zijne voorzaten had
overgeërfd, eene zekere neiging niet had kunnen on
derdrukken om, op het voorbeeld van Karei van En
geland, of Lode wijk van Frankrijk, de vereeuigde
gewesten te brengen onder een bestuurgelijksoortig
als het hunne, doch als de vreemde loot, geënt op
de inheemsche plantniet vatbaar voor groei of ont
wikkeling.
We zouden dan ook Hollands beweegredenen van
handelen moeten ter toetse brengen; beschouwen in
hoever het binnen zijne magt bleef of er buiten trad;
in hoever het regt had zich beleedigd te gevoelen
door eene handeling, beschouwd als eene regtskrenking
van het souvereine gezag, in hoever het wijs en ver
standig deed het hoofd neêr te leggen en den pas rus-
