134 KERKELIJKE BEPALINGEN IN ZEELAND
te vragen. Ligt de oorzaak daarvan deels in het meer
of minder godsdienstig karakter der onderscheidene
streken, deels in de gewoonte die sedert vele jaren
zich daar gevestigd heeft; men is gewoon als hoofd
oorzaak daarvan aan te nemen, de beschikking van
het hoog gezag in den staatwaarbij het huwelijk
tot eene enkel burgerlijke overeenkomst werd ge
maakt. Ik geloof echter dat men te ver gaat, als men
beweert, dat alzoo een tegenovergesteld uiterste is be
reikt geworden, omdat het Christendom het huwelijk
tot eene louter kerkelijke inrigting had opgevoerd
De staat immers heeft ten allen tijde door zijne
besluiten en ordonnantiën getoond, dat hij een wa
kend oog hield over deze aangelegenheid, en de
kerkelijke bepalingen werden onder goedkeuring
van het burgerlijk gezag ten uitvoer gelegd; gelijk
ook menig plakaat diende om de kerkelijke wetge
ving op dit stuk te handhaven. In het „Eght-regle-
ment over de steden ende ten platten lande, in de
heerlykheden en de dorpen, staende onder de genera-
liteyt, van 18maert 1656" 1) wordt gezegd: „dat alle
personen die zich ten huwelyk willen aengeven moe-
