Zelf sterren kijken
De sterrenhemel zoals deze er rond 21.00
uur uitziet in de maand januari. Op de
kaartjes zijn alleen de helderste sterren ge
tekend; het gearceerde gedeelte stelt de
Melkweg voor.
Bijzondere verschijnselen aan de hemel
deze maanden zijn:
1. Andromedanevel (M 13). Deze staat nu
hoog aan de westelijke hemel en is bij hel
der weer zeer goed waarneembaar.
2. „Ha" en „Gie" Persei. De dubbele
open sterrenhoop tussen Cassiopeia en Per
seus staat hoog aan de hemel in het noord
westen.
3. Het „ruitertje" op de Grote Beer.
4. Het Zevengesternte of de Pleiaden
staat hoog aan de hemel in het zuidwesten.
5. De bedekkingsveranderlijke ster Algol.
6. De fysisch veranderlijke ster Mira.
7. De beroemde Orionnevel. De Orion-
nevel (ze bestaat uit de nevels M 42 en
M 43) is een zogenaamde emissienevel. De
wolk bestaat uit waterstofgas dat door
haar hoge temperatuur licht uitstraalt. Het
gas heeft de hoge temperatuur gekregen
doordat het bestraald werd en wordt door
nabij gelegen sterren.
De Orionnevel is een prachtig object om
waar te nemen; met het blote oog is reeds
te zien dat het hier geen ster betreft,
maar met een prismakijker (bv. een 7 x 50
kijker) zien we een groenachtig wolkje.
Ze bevindt zich op een afstand van onge
veer 1700 lichtjaar en heeft een diameter
van circa 100 lichtjaar.
Het sterrenbeeld Orion is een van de
mooiste sterrenbeelden en ook een van de
oudst bekende. Oude volken zagen er een
herder in; de drie sterren in het midden zijn
dan de gordel sterren hoewel ze ook wel
de drie koningen worden genoemd. De hel
dere ster linksboven is Betelgeuze, hetgeen
schouder betekent. Betelgeuze is duidelijk
rood als we er door een prismakijker naar
kijken. Deze ster is dan ook een rode reus,
een zeer grote ster (de diameter is ongeveer
300 maal zo groot als die van onze Zon),
een zeer oude ster en een relatief zeer koude
ster („slechts" 3000°K). De ster bevindt zich
op ongeveer 500 lichtjaar afstand. De hel
dere ster rechtsonder in het sterrenbeeld
Orion is Rigel (voet). Rigel is een blauw
witte ster (dit is goed waarneembaar), het
geen duidt op een hoge temperatuur
20.000°K). Rigel is een zogenaamde blauwe
reus, een ster die niet oud wordt omdat hij
zeer veel energie uitstraalt. De afstand tot
de Aarde bedraagd circa 1300 lichtjaar.
Laag boven de horizon in het zuidoosten
zien we de zeer heldere ster Sirius, die zeer
dichtbij ons staat (8,7 lichtjaar). Sirius is
de helderste ster van het noordelijk half
rond.
Het zal de lezer van de Veerse Meer Gids
niet ontgaan zijn dat er midden in de winter
meer bijzondere objecten waarneembaar
zijn dan in de zomer. Door de meeste ster-
rekundige amateurs wordt de winterse
sterrenhemel dan ook meer gewaardeerd
dan de zomerse. Het is 's winters ook veel
langer donker. Een nadeel van de winter is
dat het (met name 's nacht) zo barstens
koud kan zijn.
Planeten.
Jupiter en Mercurius zijn niet waarneem
baar omdat zij te dicht bij de Zon staan.
Saturnus is de gehele nacht zichtbaar
nabij Aldebaran van de Stier. Mars staat
te laag boven de horizon om goed waar te
nemen. Venus, die zich de afgelopen maan
den als een schitterende morgenster toonde,
zal na half januari in het licht van de och
tendschemering verdrinken.
A. P. Stroo,
Stichting Volkssterrenwacht
„Philippus Lansbergen"
So machen die Schulkinder in der Bundesrepublik Ferien
Weihnachten 72
ingsten Sommer Herbst Weihnachten 73
Baden-
Württembeig
Bayern
Berlin
Bremen
Hamburg
Hessen
Rheinland Pfalz
Saarland
Schleswig-
ADAClHolstein
14
