Voorjaar op Noord-Beveland
ze ook minder beïnvloed door de grote hoe
veelheid materie en blijven ze hun ronde
vorm behouden. Een goed voorbeeld hiervan
is de bolvormige sterrenhoop M 13 in Her
cules.
Naast ons melkwegstelstel zijn er nog ont
zettend veel andere. De Andromedanevel is
er zo een (de naam „nevel" is dus eigen
lijk fout).
Hoewel het tegendeel dichter bij de waar
heid lijkt, zijn melkwegstelsels zeer ijl;
twee melkwegstelsels kunnen gemakkelijk
door elkaar gaan zonder dat er ook maar
twee sterren botsen.
Tussen de melkwegstelsels onderling be
vindt zich ook zo goed als niets. Het heelal
bestaat dan ook eigenlijk uit niets; de ge
middelde dichtheid is zeer klein: één dui
zendste milligram per één miljard kubieke
kilometer.
Er zijn nog veel meer soorten verschijn
selen in het heelal dan de hierboven be
schrevene (meteoren, gasnevels, enzovoort),
maar daarover later meer.
A. P. Stroo,
Stichting Volkssterrenwacht
„Philippus Lansbergen".
Recht vóór stijgt de grijswitte Zeelandbrug
met z'n aanloop om zich op dezelfde hoogte
kilometers ver voort te zetten; massaal, toch
elegant haast van constructie. Nergens zo
Van Kats naar Colijnsplaat.
Lang geleden, toen het huidige Zeeland
door diverse volksstammen werd bewoond,
hebben de Catten er de dorpen Kats, Kat-
tendijke en Cadzand gesticht. In de veer
tiende eeuw was Kats gegroeid tot een flinke
vissersplaats, maar het ging verloren bij de
Sint Felixvloed in 1530. In dat jaar werd
Noord-Beveland „drijvende" zoals dat heet:
het viel terug in de toestand van niet (meer)
tegen de zee verdedigde gors of slikplaat.
Zo'n zeventig jaren later begon men het
eiland na verkregen concessie weer
in te dijken; in 1668 werd de Katspolder
bedijkt en op het beveiligde land kon het
nieuwe dorp worden gebouwd: er is o.a. een
zaalkerkje uit die tijd, met een torentje van
wat later datum.
Tirion schrijft in 1751: „Kats, een Heer-
lykheid, en, volgens Smallegange, voormaals
een oude Stad, gelegen aan de Oostzyde
des Eilands, gestigt door eenen Heer uit het
oud Adelyk Zeeusch geslagte van dien naam,
't geen uit de Vorsten der oude Katten zoude
gesprooten zijn, was van ouds een Baronv,
in zig behelzende veele Heerlykheden als
Kats, Katshoek, Oude en Nieuwe Kats, Kats-
rak, enz. Tegenwoordig is Kats een redelyk
Dorp, met eene Haven en een bekwaam
Hoofd, uitkomende in de Schelde, tegenover
de Keeten. Hier heeft in vroeger tyden een
zwaar Kasteel gestaan, doch 't zelve is,
nevens 't Dorp of Stedeke, door de Zee en
den tyd geheel vernietigd."
Volgens het Zeeuws Sagenboek van J.R.W.
en M. Sinninghe (W. J. Thieme Cie, Zut-
phen, 1933) kwamen er veel spoken voor.
„Waar nu de hofstede van Eckhard op Kats
is, liepen iedere nacht witte vrouwen over
de weg. Op 'n andere hofstee ging de wind
molen vanzelf draaien als men 't klinket
(dat is het deurtje in de grote schuurdeur)
open deed." Zwarte honden bij maanlicht,
tovenaars, geld dat eensklaps uit de beurzen
verdween: er zijn vele verhalen over opge
tekend.
In de werkhaven werden de delen waaruit
de Zeelandbrug werd samengesteld gebouwd,
en de oude Veerhaven wordt gedeeltelijk
jachthaven, met jachtwerf erbij. De zeil
makerij Lammerts Van Bueren gaat er zich
vestigen, en zo is er méér activiteit, daar
achter de rode en groene lichten op het
havenhoofd.
Men kan in het voorjaar niet beter doen
dan de auto laten staan, en de zware zee
dijk op te wandelen, noordwestwaarts. Links
dan de enorme polder met de hofsteden,
Oosterstein, Ruimzicht, Vredehof, Weizicht,
wat verder Zeezicht, Rusthoeve en Zorgvliet,
namen die op zichzelf al ontspannend wer
ken.
Prachtig liggen de bouwboerderijen in het
wijde Zeeuwse land, doorsneden door lange
kaarsrechte wegen tot geweldige kavels
waarop rode en blauwe tractortjes en mens
jes als verloren schijnen. De bomen zijn
transparant groen en omgeven zwart ge
teerde schuren, de donkergroene daklijsten
met wit geschulpte randen zijn nog zicht
baar: ergens maakt vers-geklopt puin een
vers-rood pad naar het erf. Over dat alles
de weldadige voorjaarszon: de leeuwerik in
de bleekblauwe lucht, wijd en hoog en stil
boven het geëgde en ingezaaide land.
27